Een rommelige tafel, een kat en een vegende vrouw. Is dit schilderij een willekeurig inkijkje in een 17de-eeuws huishouden? Zeker niet. Tijdgenoten van de schilder Cornelis de Man begrijpen direct dat elk detail een betekenis heeft.  

Pikante details en een dienstmeid

Prinsenhof delft homepage

Weet je al wanneer je ons museum gaat bezoeken? Je bestelt alvast eenvoudig je tickets online.

Koop je tickets alvast online

Kom nog één keer, voordat de deuren sluiten

Willem van Oranje

If you know when you will be visiting the museum, book your tickets now, online.

Book your tickets online

William the Silent

onbekend

Gillis van Oosten

Dekselvaas gededoreerd met een rand met papegaaien op een tak en bloemen.

Het Koninklijk bezoek te Amsterdam

Anthonie Palamedesz.

Tegeltableau bestaande uit 3x4 tegels waarop afgebeeld een 'vrolijk gezelschap', naar een schilderij van Anthonie Palamedesz..

Tegeltableau 'Vrolijk gezelschap'

Onder de naar voren uitspringende houten kroonlijst van de schoorsteenboezem werden in de 17de eeuw ook wel grote tegeltableaus aangebracht, meestal met een hoogte van 13 tegels. In de vroege 17de eeuw was weinig meer betegeld dan de kamerwand waartegen de schouw stond. Geheel betegelde kamers of tegellambriseringen kwamen pas later in zwang. 
Het uitgangspunt bij haardachterwandtableaus was symmetrie. De twee, links en rechts van de rookbaan geplaatste achterwandtableaus zijn altijd pendanten. Een volledige betegeling van de achterwand bestaat uit een paar pilasters en een pendant stel tableaus. Dit kwam ook in eerste helft 17de eeuw niet vaak voor. Naast de pilasters zijn een enkele keer opnieuw op elkaar afgestemde tableaus aangetroffen. Kamers met haardachterwandtableaus behoren tot de meer representatieve vertrekken in de woonhuizen welvarende ambachts- en kooplieden. De tableaus waarvan de herkomst is te achterhalen, zijn allen afkomstig uit burgerwoonhuizen en niet uit officiële regeringsgebouwen. 
In de 17de eeuw kwam in de schilderkunst een einde aan de gekunstelde, internationale stijl van het Maniërisme. De stijl van de achterwandtableaus veranderde echter weinig. De afbeeldingen zijn onder te brengen in vier hoofdgroepen: de oudheid,personificaties, de bijbel en de Oranjes. Op de oudste voorbeelden zijn menselijke figuren afgebeeld staande op een plavuizen of hardstenen vloer. Bij latere tableaus staan ze op een heuvelachtig grondje met een rijtje struikjes. De personificaties van 'Geloof', 'Hoop' en 'Liefde' staan altijd op grondjes en niet op plavuizen vloeren. 
Veel van dit soort tableaus zijn op de laagste horizontale tegelrij voorzien van een tekstband. Tableaus met op de onderste horizontale tegelrij een tekstvermelding tussen twee horizontale strepen zijn bekend van 1615 tot 1630. Deze zijn doorgaans wat ouder dan tableaus met tekstvermeldingen binnen een cartouche. Bij de meeste tekstbanden beslaat de tekst 1 tegel en is op flankerende tegels een rocaille geschilderd. De rest van de tegel is opgevuld met arcering of stippen tegen een egaal lichtblauwe achtergrond. 
Als modeverschijnsel verdwenen de achterwandtableaus tegen einde van het tweede kwart van de 17de eeuw. Rond het midden van de eeuw stopt het gebruik van haardachterwandtableaus.De productie van haardachterwandpilasters echter, wordt niet gestaakt, deze ontwikkelen zich op eigen wijze verder. 
 
Afgebeeld is een vrouwenfiguur met een bijbel en een crucifix in de handen. De vrouw personifieert Geloof. Samen met Hoop en Liefde (naasten-) is dit één van de drie theologische deugden. Deze zijn weergegeven als drie vrouwen met kenmerkende attributen. In de Gotische kunst neemt zij de ereplaats in aan de rechterzijde van Christus, en heeft een kruis en mogelijk een (mis)kelk als attributen die zij behoudt. Gedurende de Contrareformatie heeft de personificatie van Geloof een geopend boek in de handen waarop een kruis ligt. Dit geeft aan dat het om de Bijbel gaat. Haar voet rust op een stenen blok, haar basis. Een enkele keer heeft zij een kaars in de handen, het licht van het Geloof, een attribuut dat ook bij de personificatie van Liefde voorkomt. Een helm beschermt haar tegen aanvallen van ongelovigen. Haar hand tegen haar borst is haar karakteristieke gebaar.

Tegeltableau

Het Engelse creamware bord is beschilderd met de portretten en profil van stadhouder Willem V en zijn echtgenote prinses Wilhelmijntje met tussen hen in een boompje met oranjeappels. Onderaan de voorstelling is het opschrift "Dit zag ik in dees middag stond'. Deze versregel verwijst naar de kleur geel die op 5 augustus 1785 in de regenboog verscheen. Deze gebeurtenis werd in verschillende versjes zowel op Engelse creamware bordjes als op Delfts aardewerken plaques vastgelegd en valt onder de categorie Orangistische propaganda na het herstel van het stadhouderschap in 1787.

Bord met de portretten van Willem V (1748-1806) en Wilhelmina van Pruisen (1751-1820)

Hendrick Goltzius

Tegeltableau van 4x3 tegels met een krijger, Manlius Torquatus die zijn zwaard trekt, staande tussen twee bloeiende planten. De figuur staat onder een zuilenboog bekroond met een masker en versierd met bloem- en bladornament.

Manlius Torquatus

Tegel

De vaas is canopisch van vorm en heeft een standring, een concaaf cilindrische hals en een geplooide rand. De buik heeft decors van een drieklauwige draak en een vijfkaraktermerk in een grillig gevormde cartouche. De rand is goudkleurig met zwarte stipjes.

Stervormige insigne/pin/speld, zespuntig, hol aan de achterkant met twee uitstekende pinnen eraan vast gesoldeerd. Deze pinnen dienen om de ster aan de kleding te bevestigen.

Vaas gededoreerd met een rand met papegaaien op een tak en bloemen.

Knoop/pin, zilverkleurig. Aan achterkant steken 2 metalen pinnen uit, die gebruikt kunnen worden om het object op kleding te bevestigen. 
 
De licht gebolde voorkant draagt een staande gekroonde leeuw, met zwaard, op een mat aandoende achtergrond. De zijkant van het object is gematteerd.

Koninklijk bezoek aan Amsterdam

djating

Jenang

Jan Luyken

'd'Aal-oude Kruis-straffen der Romeinen : hoedanige door Constantyn de Groot, uit eerbied voor het Kruis des Saligmakers, afgeschaft zyn'

Chris Dagradi

Gezicht op Delft

Eugène Lacomblé

Medaillon met portret van Antoine Corneille Oudemans (1831-1895)

Willem Hendrik Mühlstaff

Blankwaardt & Schoonhoven

W. de Haan

Antoon Derkzen van Angeren

Koninklijke Tichelaar Makkum

Henk Tieman

'en verhindert ze niet'

J.C.J. Vanderheyden

Felblauwe streep, doorlopend langs de linkerzijkant via bovenlangs naar de rechterzijkant, om een wit vlak als een poort (post en lintel).

Blauwe poort

'Algemene Katholieke Werkgevers Vereniging'

De Porceleyne Fles - Royal Delft

Dit bord uit 1925 toont een naar traditioneel Delfts geschilderd decor van een brede rand die bestaat uit vijf afgekante vlakken. Deze cartouches zijn opgevuld met bloemwerk. Decoratiepatronen met opgevulde cartouches treffen we op Delfts aardewerk uit vroeger jaren veelvuldig aan. Zo is het patroon van een viertal hartvormige cartouches bekend op zowel een wit fond alsook met een ondergrond in geel of groen. 
Blijkens een vergelijkende kunstbeschouwing uit 1908 wordt dit decor op een authentiek én nagemaakt Delfts bord beschreven als vier bladvormen naar het 'Andreaskruis' in 'de stand van een gelijkarmig X-vormig kruis'. Kunstkenner H.P. Bremmer (1871-1956) buigt zich onder meer over dit patroon in zijn publicatie Delfsch aardewerk. Een practisch aesthetische studie. Daarin spreekt hij over 'Andreas-bordjes' die in de bloeitijd van het Delfts aardewerk 'tamelijk veel gemaakt zijn' en danig verschillen van de 'nieuwe namaak'. Zijn beschouwing houdt tevens een waarschuwing in. Van de 'Nieuwe namaak vindt men er tegenwoordig veel van; die is tamelijk grof en spoedig als valsch te herkennen'. 
Dit bord is niet 'nieuwe namaak'. Wel behoort dergelijk Delfts tot het traditionele aardewerk dat De Koninklijke Porceleyne Fles na de 'wedergeboorte' in herproductie nam. Daarbij liet men zich wellicht inspireren door het ooit als populair motief te boek staande 'harten'decor.

Bord

Isaac van Haastert

Dit laat achttiende-eeuwse schilderij toont het woonhuis van Balthasar van Ast op de hoek links van de Oude Kerk, zoals het er in de zeventiende eeuw uitzag.

Gezicht op de Oude Delft en de Oude Kerk

Het aanbieden van het Smeekschrift aan Margaretha van Parma door 200 lagere edelen op 5 april 1566. In het Smeekschrift, dat is opgesteld door Jan van Marnix en Lodewijk van Nassau, vragen de edelen om het stoppen van de geloofsvervolging en het bijeenroepen van de Staten-Generaal. Charles de Berlaymont, een hoge adviseur van de landvoogdes, noemt de edelen minachtend 'des geux', bedelaars. Op initiatief van Hendrik van Brederode wordt 'geuzen' enkele dagen later tot partijnaam gekozen. Als herkenningstekenen gaan de geuzen vervolgens geuzenpenningen om hun hals en bedelnappen aan hun riem dragen.

'De edelen leveren haer request'

Het theekopje is convex-conisch van vorm en heeft een standring en een ovaal oor. Het kopje is aan de oorzijde gedecoreerd met ruitvormig servetwerk waarin vier bloemvormige cartouches met bloemen, en aan de andere zijde met een met bloemen omgeven zogenoemd mandarijnendecor met twee oosterse dames en twee spelende kinderen bij een prieel met een hekje aan het water en uitzicht op bergen. Het oor heeft een decor van rankwerk.

Rechthoekige doos met afgeronde hoeken en invallend, scharnierend, deksel. 
 
Op deksel afbeelding van twee wapens. De ene met een staande bok naast een plant, de ander met een vogel en insecten. 
Over de breedte onderaan een banderol met de tekst: 'VERTUTE DECET NON SANGUINE NITI' 
 
(n.b.: blijkbaar is vertute verkeerd gesneden, moet zijn virtute) 
 
In het doosje, dat verder leeg is, bevinden zich twee papiertjes, identiek wat tekst betreft. 
Deze luidt: mevr. A.P.C. van Kinschot- van Pestel - Bronovolaan 8 - den Haag en bestemd voor met pijl.

VERTUTE DECET NON SANGUINE NITI

Strandbeesten van Theo Jansen vinden rustplaats in Kabeldistrict Delft

H.K.H. Prinses Juliana

Mannelijk voorouderbeeld, adu siraha salawa

Elegante hoofdsteun gebruikt om te voorkomen dat bij het slapen de vaak ingewikkelde feestkapsels in de war raakten, tentoongesteld op de Internationale en Koloniale Uitvoerhandel Tentoonstelling, Amsterdam 1883. 
 
Elegant headrest used to prevent the complicated hair dresses from being muddled while sleeping. Exhibited at the International Colonial and Trade exhibition, Amsterdam 1883, Geelvink Bay.

Ariwak

De draagstoel is samengesteld uit een zitbank met zijpanelen en een achterpaneel beide met snijwerk en goudversiering met taferelen uit de Arjuna wiwaha of Mintaraga en een voetenbank, waaraan ter weerszijden een fraai gesneden slang (Naga) is aangebracht. 
Het geheel is bevestigd op een baar bestaande uit twee draagstokken met twee tussenlatten. 
 
De geschilderde panelen stellen drie gebeurtenissen voor uit de de arjuna wiwaha of Mintaraga. 
De arjuna wiwaha is ontleend aan een episode uit het Mahabharata en wel Arjuna's huwelijk. Op Java is deze episode al een eeuwenlang geliefd verhaal en eindeloos uitgesponnen tot lakons voor de wajang, die opgevoerd worden bij huwelijken. Omdat op de draagstoel episodes zijn afgebeeld uit de Arjuna wiwaha, zal deze bestemd zijn geweest voor een bruid. 
Arjuna heeft zich, teneinde zich voor te bereiden op de hulp, die de goden hem verzocht hebben, in hun strijd tegen de demonen, teruggetrokken in ascese. Hij wordt op de proef gesteld door de goden, die hemelse nimfen naar hem toe zenden om hem te verleiden. Het achterschot vertoont de geijkte, oude compositie: Arjuna, roerloos gezeten in een grot met de blik gericht in de verte en met een kluizenaarshoofdtooi. Aan weerszijden van hem de nimfen in bevallige beweeglijkheid; voorts bladeren en bloemen, als aanduidingen van een bos. Merkwaardig is het, dat de panakawans, de gezellen van Arjuna, die hem onafscheidelijk plegen te begeleiden, hier niet te zien zijn. Op andere schilderingen van hetzelfde voorwerp ziet men ze steeds, bezweken voor de verleidngskunst der nimfen, in omarming met een nimf, of met een nimf op schoot, terwijl hun meester juist in geen enkel opzicht is af te leiden. 
Op de zijpanelen staan nog twee taferelen, niet helemaal compleet, omdat iedereen op Bali toch wel weet waar het om gaat. Aan de ene kant het wilde zwijn, door de Reuzenvorst gezonden Arjuna's kluizenarij te verwoesten. Arjuna schiet er een pijl op af, tegelijk met god Siva, die zich vermomd heeft als jager. Dan ontstaat er een twist, die kosmische omvang aanneemt, om het zwijn. De strijd blijft onbeslist en Siva legt zijn vermomming af. Arjuna valt hem te voet om hem hulde te bewijzen. Dat is te zien op de andere zijde. Daar zijn trouwens nog twee andere personages: nl. semar, arjuna's panakawan, met zijn dikke lijf, geruite kain, grote mond met een tand, vrouwenogen en zijn haar in een 'paardenstaart' opgebonden. Semar is een zeer gevenereerde figuur. Hij is niet alleen een grappige poetsenmaker, maar ook god der goden en zeer waarschijnlijk een oude voorouderfiguur van Javanen en Baliers. 
Achter Semar staat een oude man, met een kluizenaarshoofdtooi. Dit zal God Indra zijn, die ook weer vermomd als oude heilige Arjuna kwam verzoeken.

kodi

Rijk van Lavieren

Portret van man, L.S.

Firma M.M. Couvée

H.K.H. Prinses Juliana schaatsen rijdende

Cilindervormige bus met los deksel, waarbij de draairanden nog zichtbaar zijn. 
De deksel met invallende rand valt over de mond van de pot.

Eliza Kopec

Water

Experimentele Afdeling van De Porceleyne Fles

Kandelaar

De gewelfde schotel heeft een standring. De schotel heeft een decor van drie bloementakken rond een centraal bloempje. De rand heeft een gegolfde band met ruitvormig servetwerk.

De vaas is dubbel-kalebasvormig en heeft een concaaf-conische voet met een standring. De zogenoemd 'powder blue' vaas heeft een decor van floraalmotieven in bovenglazuur goud. De buik heeft twee in het blauw uitgespaarde lotusvormige cartouches met bloemen in famille verte.

De schotel is gewelfd en heeft een standring. De schotel heeft een decor van een landschap met wolken, een boom, rotsen met planten en een gezelschap van vijf staande oosterse heren en een paard met zadeldek. De buitenwand is gedecoreerd met drie bloemenranken.

Groen getint mondstuk van een medicijnflesje met een loden dop.

De vazen zijn peervormig en hebben een concaaf-conische voet met een standring en een zeer spits toelopende hals. De vazen hebben een zogenoemd 'powder blue'-decor waarin op de buik twee lotusvormige cartouches waarin een rots, bloeiende planten en een vliegende vlinder.

De schoteltjes hebben een standring en een brede, holle rand. Het plat heeft, binnen een dubbele cirkel, een decor van een Chinese tekst en de rustende wijsgeer Li Tai Poh met een rolkussen. Daaromheen bevindt zich een decor van een staande oosterse man met een dolk, een dichtgeknoopte zak met daarop een tekst, een zittende oosterse man, en een tekst in een rechthoekig kader. Tussen de decors staan Chinese karakters.

De kommetjes zijn omgekeerd belvormig en hebben een standring. De kommen zijn gedecoreerd met een dansende dame en heer, en Chinese teksten in kaders. Tussen de decors staan Chinese karakters.

Museum Prinsenhof Delft is open Tuesday - Sunday from 11 am - 5 pm. During school vacations the museum is also open on Mondays.

Plan your visit

Het schoteltje heeft een standring en een brede, holle rand. Het plat heeft, binnen een enkele cirkel, een decor van een landschap met een rustende oosterse figuur. Daaromheen is een decor met zes staande oosterse figuren en een ruiter te paard.

Eduard Houbolt

Klein Delfgauw

De octagonale schaal heeft een standring en een schuin oplopende, geschulpte rand. Het plat heeft, binnen een band met spiraalvormige versiering, een decor van een rivierlandschap met bergen, een bloesemboom, een rots, een bruggetje en vier staande oosterse dames, waarvan twee met een waaier, en een kind. De rand heeft vakken met afwisselend bloemen en vlinders, en bloemen en bloemvormige cartouches met afwisselend een prunustak, en een vliegende phoenix boven een prunustak.

Winterhulpspeld Gouda en Haarlem

Marco Zwinkels

Portret Aart Houtman

De bekervazen zijn concaaf-cilindervormig en hebben een standring. De gedekselde vazen zijn balustervormig met een concaaf-conische voet op een standring en hebben een licht conische hals en een wijd klokvormig deksel met een radijsvormige knop. De zogenoemde 'powder blue' vazen hebben een decor van rank- en strikwerk in bovenglazuur goud; vaas A (links op de foto's) heeft een 'prunus on cracked ice'-decor in bovenglazuur goud. De vazen hebben twee in het blauw uitgespaarde grote bladvormige cartouches waarin een bloeiende plant met een vogel, en vier kleine bloemvormige cartouches met een bloem. De deksels zijn gedecoreerd met drie kleine bloemvormige cartouches met een bloem. Twee deksels hebben een 'prunus on cracked ice'-decor in bovenglazuur goud; een deksel heeft rankwerk in bovenglazuur goud.

Ronde, lage terrine. Twee staande C-vormige oren en rustend op ingetrokken standring, gedrukt koepelvormig deksel met platte knop op ingesnoerde steel, de binnenzijde is voorzien van ovaalvormig zeefje, op terrine en deksel identiek floraal decor bestaande uit halve zonnebloem met symmetrisch aangebrachte bladeren en krulwerk, afgewisseld ruitvormige bloem, stervorm op dekselknop, daaromheen een gestilleerd floraal band, spiralen en stippen op oren; Fayence. Gestyleerd ornamentaal decor in blauw onderglazuur. Een halve maanvormig bakje met gaatjes is tegen bovenrand van binnen aangebakken.

wandreliëf 'gasthuismolen'

Dekselkom met aan de onderkant op het plat een decoratie van een engel op de rug van een kruipende engel met wijnglas en kruik, het jaartal 1725 en D 3 M. Op de buitenwand verticale ribbels.

Jan van Goyen

Gezicht op Delft vanuit het noorden. De voorgrond beschaduwd weergegeven met links wilgenbomen naast een ronde stenen brug waarop een door twee paarden getrokken vierwielige wagen, met in de wagen zes reizigers. Midden voor twee vissers in roeiboot. In de Vliet twee vissers met visnet, getrokken door een roeiboot met drie vissers. Een rijk gekleed echtpaar kijkt toe. Linksvoor een aantal koeien. Het middenplan is hel belicht door de zon wat zorgt voor een sterk contrast met voorgrond, waardoor er dieptewerking optreedt. Op de rivier twee trekschuiten en beurtschip. In de verte Delft met toren en schip van de Nieuwe kerk en Oude kerk, toren stadhuis en kerk aan Noordeinde. Hiervóór de brug naar de Haagse en Wateringse poort. Uiterst rechts de top van de toren van de kerk van het Agathaklooster; ernaast twee korenmolens en geheel rechts een slikmolen.

Gezicht op Delft vanuit het noorden

De theekom is omgekeerd klokvormig en heeft een standring en een opstaande rand met lip?. Het deksel is gewelfd en heeft als knop een omgekeerd conische ring. De kom en het deksel zijn gedecoreerd met bamboe, prunus en pijnboom, de zogenoemde 'drie vrienden van de winter'. De binnenzijden van de kom en het deksel zijn gedecoreerd met een dubbele cirkel waartegen een lingzhi.

Schotel

De octagonale schaal heeft een standring en een schuin oplopende, geschulpte rand. Het plat heeft, binnen een band met spiraalvormige versiering, een decor van een rivierlandschap met bergen, een bloesemboom, een rots, een bruggetje en vier staande oosterse dames, waarvan twee met een waaier, en een kind. De rand heeft vakken met afwisselend bloemen en vlinders, en bloemen en bloemvormige cartouches met afwisselend een prunustak, en een vliegende phoenix boven een prunustak.

De vaas, in Kang Xi-stijl, is convex-cilindrisch van vorm en heeft een standring, een conische schouder en een licht concaaf-conische hals met een opstaande monding. De buik heeft een decor van een landschap met rotsen en een centraal huis met een bordes waarop een hoogwaardigheidsbekleder zit, omgeven door een tuin met een hek, rotsen, een pijnboom, twee krijgers en een groot aantal oosterse figuren met uiteenlopende attributen. De schouder heeft een band met bloemvormig servetwerk, waarin vier ovale cartouches met boeddhistische symbolen, en een band met alternerend gearceerd driehoekig servetwerk. De hals heeft een decor van een tuin met een hek, rotsen, een pijnboom, een vlinder, een krijger en drie staande figuren. Op de opstaande rand loopt een band met servetwerk.

Hermina Agatha Theodora van Stipriaan Luïscius

Bloemstilleven

De kommetjes zijn omgekeerd klokvormig en hebben een standring. De kommetjes hebben een decor van een terras met zon, een hekje, meubelen en een oosters paar gezeten op een bankje.

Het theekommetje is convex-conisch van vorm en heeft een standring en een geschulpte rand. De kom is gedecoreerd met een landschap waarin een staande man, een ruiter te paard, een oude man met een stok, en een man met een waaier, die op een krab staat. Het deksel is gewelfd en heeft een ring als knop. De kom is gedecoreerd met drie oosterse figuren in een landschap.

Bord

Object details

Any comments?

Explore our collection

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

View

About us

Address

Towards a new museum

Stay in touch

Will you accept our cookies?

Bord

Object details

Any comments?

Explore our collection

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

View

About us

Address

Towards a new museum

Sign up to our newsletter

Stay in touch

Will you accept our cookies?