Een rommelige tafel, een kat en een vegende vrouw. Is dit schilderij een willekeurig inkijkje in een 17de-eeuws huishouden? Zeker niet. Tijdgenoten van de schilder Cornelis de Man begrijpen direct dat elk detail een betekenis heeft.  

Pikante details en een dienstmeid

Prinsenhof delft homepage

Weet je al wanneer je ons museum gaat bezoeken? Je bestelt alvast eenvoudig je tickets online.

Koop je tickets alvast online

Kom nog één keer, voordat de deuren sluiten

Willem van Oranje

If you know when you will be visiting the museum, book your tickets now, online.

Book your tickets online

William the Silent

De Porceleyne Fles - Royal Delft

Jan Sühl

Kelkvormige eierdop met floraal decor in zes vakken, op vaste onderschotel. De onderschotel met sierrand met bloembladmotief.

Eierdop

Henk Molenaar

Compass-card

onbekend

'number two'

De collectioneur F.E. Vlielander Hein, die in 1913 zijn omvangrijke verzameling 'oud' Wit-Delfts legateerde aan het Gemeentemuseum Den Haag, stelt in een artikel uit datzelfde jaar vast dat voor velen het 'oud-wit Delftsch aardewerk' onbekend is of zelfs 'het als niets waardig' aan hen voorbijgaan. Volgens hem verdient 'het witte goed' dat hem zo na aan het hart ligt, in meer dan 'één opzicht belangstelling'. Hij benadrukt de historische waarde van deze Delftse productie. De voorwerpen zijn immers slechts met een ondoorzichtig wit tinglazuur bedekt, waardoor dergelijk goed de onderzoeker alle mogelijkheden biedt de basis van de technische aspecten van het tinglazuuraardewerk grondig te bestuderen. 
Vervolgens gaat Vlielander Hein uitvoerig in op een in 1778 gezamenlijk door de Delftse plateelbakkers opgestelde prijslijst. Evenals de prijs van het 'blauw of geschilderd goed' komt de prijs van het aanzienlijk goedkopere witgoed aan bod, dat als alledaags gebruiksgoed kan worden betiteld. Bovendien werden de prijzen vastgesteld van zowel het 'schone' oftewel ongeschonden Delfts als van het 'wrakke' goed met bakfoutjes. 
Een grote groep Wit-Delfts is in 1980 op het voormalige terrein van plateelbakkerij De Porceleyne Fles aan het licht gekomen. Deze bodemvondst, waartoe overigens tevens gedecoreerd goed behoort, dateert uit 1660-1680. Aangezien Wit-Delfts nagenoeg nooit een merk vertoont, is het in tegenstelling tot het wel gemerkte goed, onmogelijk de fabriek van herkomst vast te stellen. Gelet op de locatie van de bodemvondst is dat dus niet het geval met de in onze recente publicatie over De Porceleyne Fles beschreven groep wit-goed. Het belang van deze bodemvondst is dan ook groot. Enerzijds gaat het daarbij om Wit-Delftse producten waarvan de herkomst wél bekend is. Anderzijds werpt deze omvangrijke groep licht op het productieassortiment dat men toentertijd voerde, nota bene slechts een zevental jaren na de start van De Porceleyne Fles in 1653. 
Drie eeuwen later produceert De Porceleyne Fles opnieuw ongedecoreerd Delfts waarvan een aanzienlijk aantal tot de collectie van de Gemeentemusea Delft behoort. Bij het bekijken van deze uit 29 voorwerpen bestaande groep 'nieuw' Wit-Delfts aardewerk blijkt dat menig voorwerp is ontleend aan vormen van weleer. 
In de jaren dertig van de twintigste eeuw hervatte men de productie van het wit-goed, omdat het vanwege de lage onkosten immers aanzienlijk voordeliger was dan het beschilderde. Vooral deze prijsfactor bracht De Porceleyne Fles ertoe om tijdens de crisis van de jaren dertig opnieuw het ongedecoreerde Delfts aan de man te brengen. Wellicht zou het een gunstige invloed hebben op de omzet van de fabriek.

Bloempot

'number eight'

Lakzegel met het familiewapen van Van Kinschot

Willem Jacobsz. Delff

Michiel van Mierevelt

Portret van Amalia van Solms (1602 - 1675)

Antoon Derkzen van Angeren

Lucht en Molen

'number eleven'

L.G.N. ten Dam

Jurrien Adrianus Burghoorn

H.C. Bottelier

Op Delfts aardewerk werd in de loop der eeuwen een scala aan onderwerpen afgebeeld. Naast onder meer bijbelse- en allegorische voorstellingen schilderde men landschappelijke taferelen die bijvoorbeeld te zien zijn in de series borden met afbeeldingen van de maanden van het jaar. Andere populaire onderwerpen waren de walvisvaart en de haringvangst. Bij de productie van het Blauw-Delfts greep men terug op dergelijke voorstellingen, zo zien we bijvoorbeeld waterlandschapjes op klokken, jardinières en dekselvazen.

Pennenbak

Lambert Eugen Florian Bodart

schaal

Fotoreportagebedijf N. v.d. Horst

"Mevr. Parmentier-Roorda overhandigd H.M. een prachtige pop, gebreid door meisjes van De Sleutelbloem en bestemd voor Prinses Marijke." (bron Nieuwe Leidsche Courant, 21 mei 1954)

Bezoek van H.M. de Koningin Juliana en Prins Bernhard aan Leiden, 1954

Gekristalliseerd glazuur, dat zich kenmerkt door kleine vlekjes die het object een schittering verlenen, is een bekend fenomeen in de keramiek. In eerste instantie was dit glazuur alleen geschikt voor architectonische producten. Voor de vorming van kristallen was een glazuurtype nodig dat tijdens de bakgang min of meer vloeibaar werd waardoor het alleen toegepast kon worden op tegels die horizontaal werden gebakken. Bij het gebruik van meerdere kleuren op één vlak moest worden voorkomen dat deze doorliepen. Dit was mogelijk door de glazuren te scheiden door middel van de cloisonné- dan wel de hollijn-techniek. Bij de cloisonné-techniek (verhoogd) werden met behulp van een ballonspuit verhoogde lijnen van klei op het ongebakken aardewerk gespoten die zich tijdens de eerste bakgang hechtten aan het oppervlak. Vervolgens werden de glazuren opgebracht. Bij de tweede techniek, de hollijn-techniek (verdiept) werden lijnen op het biscuitgebakken aardewerk gelegd. Hiervoor werd een mengsel met weinig kleur en glazuur gebruikt, waaraan was werd toegevoegd. De gestolde contouren werkten als een soort dam die de glazuren scheidde. Tijdens de tweede bakgang verbrandde de was en kwamen de lijnen wat dieper te liggen ten opzichte van de aangrenzende kleuren. 
Omstreeks 1914 ontwikkelde Mauser een nieuw glazuur dat bij het bakken voldoende stroperig bleef om op verticale vlakken gebruikt te worden. Hierdoor konden kristalglazuren tevens op vazen en bijvoorbeeld de hier afgebeelde schaal toegepast worden. Hiervan heeft met name de schilder en ontwerper L.E.F. Bodart gebruik gemaakt. Tevens legde Bodart zich toe op het ontwerpen van tegels waarbij hij eveneens het gekristalliseerde glazuur toepaste. 
Door de eerder genoemde verbetering van kristalglazuren werd een nieuw soort aardewerk ontwikkeld. Bodart leverde hiervoor niet alleen de decors en de modellen, maar voerde deze tevens uit. Dit grèsachtige zogenaamde 'Bodart'-aardewerk bestaat voornamelijk uit vazen en schalen.

De Paauw

Schotel gedecoreerd met het bliksemdecor. De achterkant van de weinig verdiepte schotel is voorzien van een standring en beschilderd met gestileerde bloemen/symbolen. De decoratie aan de voorkant toont het vaak op Delfts afgebeelde chinoiserie decor van het bliksemmotief in combinatie met gestileerde wolken, bloesemtakken en cartouches met bloemen en bladeren. Mogelijk is dit decor afgeleid van een Japanse Imari voorstelling met hekwerk of kronkelende twijgen.

Cornelis de Man

Dit huiselijke tafereel is één van de vele schilderijen in dit genre die in de periode 1640-1670 vooral in Delft werden geschilderd. De voorstelling is geënsceneerd en zit vol symboliek, waarvan de betekenis ons tegenwoordig nog maar gedeeltelijk duidelijk is. 
In dit geval staat 'de liefde' of 'de liefdesrelatie' centraal. Het omgewoelde bed, de tweede bedstee achter de veegster en de spelende poes refereren aan de fysieke kant van een amoureuze verhouding. De kan van Delfts aardewerk, die op de rand van de tafel staat, moet de beschouwer doen beseffen dat er altijd sprake is van een wankel en breekbaar evenwicht, dat alleen in harmonie kan gedijen. Naar dit laatste aspect verwijst het snaarinstrument op de stoel. 
 
Cornelis de Man heeft waarschijnlijk zijn eigen interieur als voorbeeld gebruikt; een identieke bedstee en lambrisering komen namelijk op verschillende van zijn werken voor. Hij was gespecialiseerd in dit soort geënsceneerde voorstellingen, die in een rijk gestoffeerde omgeving zijn geplaatst. 
De Delftse schilder Johannes Vermeer was de beroemdste vertegenwoordiger van dit genre schilderijen. Hij was niet alleen een stad-, maar ook een tijdgenoot van De Man, die hij ook zeker heeft gekend.

Vrouw met kat in interieur

'number seven'

Cazerneering te Delft

W. de Haan

De Koninklijke Familie aan boord van "de Heemskerk"

Koninklijke van Kempen en Begeer

Delftse Vroedschapspenning

'number four'

'number one'

'number three'

Leon Senf

Dekselvaas 'kamelenvaas'

kodi

Bolvormige hoed, rood geverfd, veelal door koetsiers gedragen. Gemaakt van bamboe met de tweeslagmethode. Voorzien van een dubbele wand; de buitenkant is met vliegerpapier overtrokken en groen geverfd met figuren in goud (hanen, gevleugelde paarden, sterren, ranken). De hoed heeft een stevige bamboerand.

De gecontourneerde kop-en-schotels hebben een standring en een geaccoleerde rand. De schotels hebben op het plat een decor van een libelle omgeven door vier bloemenranken. Langs de rand loopt een band met rankwerk. De koppen zijn op het plat en langs de rand gedecoreerd met rankwerk. Op de buitenwand bevindt zich een decor van vier bloemenranken en een libelle.

'number nine'

Een hanger gemaakt van de snavel van de neushoornvogel. Door verhitting is een gebogen haak gemaakt om het aan de uitgerekte oorlel te hangen. De bovenkant is versierd met een draak motief. Dergelijke oorhangers worden gedragen door dappers krijgers, vroeger door koppensnellers.

sabau

Tekening interieur De Porceleyne Fles

H.W. Bremmer

Inspectie van de erewacht bestaande uit leden van de studentenweerbaarheid "Pro Patria" bij de Lakenhal. (bron Leidsch Dagblad, 21 mei 1954)

J.L.P.M. van der Giessen

Bord, met standring, met een centrale beschildering bestaande uit een rots met bloem- en bladwerk. De rand is beschilderd met een slingerende bloemenrank. De achterkant toont twee concentrische circels. Het bord is voorzien van hangdraadje.

Bord

'Angelus Merula in 't Graeffschap Henegouwe ten vyere veroordeelt, na het Gerichte gaende, leunende op een stock, ontmoet zijn Broeders soon: voor 't Gericht zijnde, overlijdt in sijn gebedt; echter hebben 't doode lichaem op een hout-hoop verbrandt.'

Bijbelse schotel

De Piet Hein op weg naar de volgende bestemming, de Hollandia-wedstrijden. (bron Nieuwe Leidsche Courant, 21 mei 1954)

Adolf van der Laan

Moord op Willem van Oranje door Balthasar Gerard te Delft, 10 juli 1584

De Klaauw

Beschildering in blauw met oranje-bruine rand. Versierd met een vaas met waaiervormig gerangschikte varens.

Schotel met waaier- of pauwenverendecor

Bram Zwartjens

Serie huidonderzoek versus muis 'With Love'

Henk Tieman

"Een laatste groet aan de Sleutelstad....." (bron Leidsch Dagblad, 21 mei 1954)

Dirk Boode

Atelier van gebrandschilderd glas 'T Prinsenhof

Glas-in-lood raam 'Delftsche Courant 1883-1933’

Dirk van Dien

Hunebed Diever

Rijk van Lavieren

Gerie van Lavieren

Serie Van Leeuwenhoek 'Pentagrammen'

Diever

Harmen Steenwijck

Stilleven met vis, kookpot en andere objecten

Vuurtest

Jean Chrétien Valois

Portret van Maria Joanna van Berckel (1810-1857)

Portret van Maria Joanna van Berckel (1810-1857)

De Drie Porceleyne Flessies

Willem Jacobsz. van der Kool

weduwe van der Kool-Schrevelius

De achterkant van het zonder standring uitgevoerde bord, een zogenaamde 'pannenkoek', loopt enigszins rond en heeft een vlak middendeel. De voorkant is beschilderd met een chinoiserie voorsteling van twee patrijzen voor een toefje bloemen en een bloeiend bosje bamboe. 
Op de rand zijn vier cartouches met symbolen gescheiden door bloemen op een groene grond.

Armando

Fahne

Rose o'day

Philip van Pieterson

5 studies voor Vestige 2

De fruittest heeft de vorm van een schildpad met geheven blauwe kop op vier poten. De platte, veelvuldig geperforeerde schaal heeft een gepunte, omgekeerd conische wand, waartegen zich de blauwe schouders van de poten bevinden. De poten hebben vier tenen, en de dijen zijn in de vorm van een monsterkop. Het plat heeft een decor van een centrale schildnaad en honingraatvormig servetwerk, omgeven door een rand van gepunte lotusbladen.

Mystery of the Rose

Gillis van Oosten

Henk Peeters

60-05 B

Jacob Willemsz. Delff (I)

De officieren en manschappen van het vierde rot haakboogschutters, met de hoofdman Lucas van Vliet. 31 personen in 3 rijen gegroepeerd; 
afgebeeld zijn o.a.: bevelvoerend kapitein Lucas van der Vliet, met ordeteken aan een lint, links achter hem Paulus van Beresteyn (1548-1625); Jan de Groot (1554-1640); Cornelis Bogaert; Arent Hendriksz. van Stockum; Jacob Willemsz Delff (1540-1601); Cornelis Jacobsz. Delff (1570/71-1643); Rochus Jacobsz. Delff (ca. 1572-1617); Willem Jacobsz. Delff (1580-1638) 
Linksachter een perspectivische doorkijk met tegelvloer en mansfiguur in ingang deur. 
 
Het oudste Delftse schuttersstuk is in 1592 door Jacob I Willemsz. Delff geschilderd. In tegenstelling tot latere schuttersstukken is de compositie tamelijk stijf. Toch heeft de schilder geprobeerd de voorstelling levendiger te maken door de geportretteerden te laten gebaren en hun hoofden op verschillende hoogten te schilderen. Ook de uitstekende weergave van de gezichten en het hoge gezichtspunt van waaruit de schutters geschilderd zijn, dragen hieraan bij. Uit het opschrift op de achtergrond blijkt dat in het jaar van vervaardiging Lucas van der Vliet kapitein van het vendel was. De man in het midden op de voorgrond met de hand in zijn zij is waarschijnlijk Van der Vliet. Net als de andere Delftse schuttersstukken werd ook dit schilderij zwaar beschadigd bij de kruithuisontploffing in 1654. De kleinzoon van Jacob I, Jacob II Willemsz. Delff, die zelf ook een schutterstuk vervaardigde, restaureerde toen dit paneel. 
 
The oldest Delft militia portrait was painted by Jacob I Willemsz Delff in 1592. Compared to later examples of the genre, the composion is rather stiff. The artist attemped to enliven it by including gestures and varying the posture of the heads. The individual handling of the faces and the elevated viewpoint serve the same purpose. From the inscription in the background it appears that Lucas van der Vliet was captain of the regiment when the work was executed. The man in the centre foreground with his hand on his ship is probably Van der Vliet. Like the other Delft militia portraits, this one was also damaged in the explosion of 1654. The grandson of Jacob I Willemsz Delff, namely Jacob II, who painted a militia portrait himself, restored this panel.

De officieren en manschappen van het vierde rot haakboogschutters, met de hoofdman Lucas van Vliet

Jan Henderikse

zonder titel

In februari 2024 heeft de gemeenteraad van Delft het definitieve akkoord gegeven op de verbouwings- en vernieuwingsplannen van ons museum. De deuren zijn op 5 januari 2025 gesloten. We zijn nu echt gestart met de verbouwing. Graag lichten we de grote veranderingen die het historische monument binnen én buiten zal ondergaan toe.

Bouwen aan een nieuw Museum Prinsenhof Delft

Verbouwing & vernieuwing

Eduard Houbolt

Besneeuwde daken van Delft

Spring Rose

Drie maal twee houten stengels zijn in lancetvorm aaneengebonden en omspannen met geel/wit papier. De drie 'bladeren' die hierdoor ontstaan staan elk op een punt. De bovenste punten zijn vastgebonden, waardoor een wigwam-vorm ontstaat.

Zonder titel '82 (autumn leaves)

Hendrick van Vliet

Michiel van der Dussen (1600-1681) en Wilhelmina van Setten (1605-1683), beiden katholiek en uit invloedrijke en welgestelde Delftse families afkomstig, trouwden in 1625. Ter gelegenheid van hun 15-jarig huwelijk lieten ze zich met hun twee zonen en drie dochters schilderen. 
 
Zowel de kleding als het interieur weerspiegelen de welstand van het gezin; schilderijen aan de wand en een groep beelden op het kastje wekken de indruk dat de Van der Dussens verzamelaars waren. Toch is dat niet het geval: de beelden zijn een bronzen gekruisigde Christus, geplaatst tussen links een Madonna met kind en rechts Johannes de Evangelist, uitgevoerd in ivoor of misschien in keramiek en vormen zo een aanduiding voor het geloof van de familie. Een aantal schilderijen werd, zoals we uit boedelbeschrijvingen weten, bij elke welgestelde familie in de Republiek aangetroffen als deel van de decoratie van het huis. 
Achter het echtpaar is een tafel te zien waarachter een vrij hoge, maar smalle rijk bewerkte schouw verrijst. De tafel moet er dicht tegen aan staan, want de diepte van de ruimte wordt aangegeven door het hemelbed (rechts). Die begint direct achter de voorgestelde personen en eindigt tegen de achtermuur. De diepte achter de figuren kan dus niet veel meer dan twee meter bedragen. 
 
Symboliek op het portret van de familie van Michiel van der Dussen 
 
De crucifix, tussen een Madonna met kind en Johannes de Evangelist, lijkt samen met de schilderijen er boven, een soort privé-altaar te vormen. Evenals de kruisjes om de hals van de meisjes vormt het een aanduiding voor de katholieke levensovertuiging van de familie. 
 
Vader en zonen spelen blokfluit, iets wat men zelden ziet op schilderijen. De opengeslagen muziekboeken zijn leesbaar en laten zien dat ze het stuk "Im festo S. Michaelis' spelen. Het is een muziekstuk ter ere van de aartsengel Michael, de beschermheilige van Michiel van der Dussen en behoort tot de katholieke liturgie. Musiceren op een schilderij kan gezien worden als een symbool van huiselijke harmonie. 
 
Het boek op de grond is het Nervi d'Orfeo, een verzameling wereldlijke madrigalen (meerstemmige wereldlijke liederen zonder begeleiding). Mogelijk heeft de vader hiermee willen aangeven dat hij wereldlijke muziek niet afwijst, maar ondergeschikt acht aan religieuze muziek. Ook het glas rode wijn en de walnoten zijn bekende christelijke symbolen. De walnoten zijn tegelijk een symbool van een lang en gelukkig huwelijk. 
 
De meisjes hebben attributen in handen die de vijf zintuigen symboliseren, maar die tevens een christelijke betekenis hebben. Het bosje bloemen dat het oudste meisje vasthoudt verwijst naar de reukzin, maar ook naar de tegenstelling tussen het aardse leven en het hiernamaals. Het jongere meisje toont een tros druiven en houdt een mand met fruit vast. Dit verwijst naar de smaak, maar symboliseert tevens de wijn van de eucharistie en daarmee het bloed van de verlosser. Fruit is een verwijzing naar de luxe leefomstandigheden van het gezin, maar symboliseert ook de vergankelijkheid van al die rijkdom. Naast het fruit ligt ook een horloge, wat een aanduiding is voor het vergaan van de tijd. 
 
Wilhelmina van Setten houdt haar jongste dochter bij de hand, die, zoals toen bij zowel heel jonge meisjes als jongetjes gebruikelijk was, een jurk-achtig kostuum draagt. 
 
Het totale schilderij wil duidelijk maken dat rijkdom, sociale status en maatschappelijk welzijn de aandacht niet mogen afleiden van wat er werkelijk toe doet, namelijk het geloof. De familie van Michiel van der Dussen liet door middel van het schilderij weten dat zij katholiek waren, ondanks het feit dat in die dagen het katholicisme niet erg werd gewaardeerd. 
 
Van Vliet signeerde het schilderij niet alleen hij vermeldde er nadrukkelijk de datum op: 25 mei 1640

Het gezin van Michiel van der Dussen

Autumn Rose

'Breda Oranjestad 1252 - 1952'

Postma & Partner

Nieuwe Kerk te Delft, deel 1

Nieuwe Kerk te Delft, deel 1

Object details

Any comments?

Explore our collection

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

View

About us

Address

Towards a new museum

Stay in touch

Will you accept our cookies?

Nieuwe Kerk te Delft, deel 1

Object details

Any comments?

Explore our collection

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

View

About us

Address

Towards a new museum

Sign up to our newsletter

Stay in touch

Will you accept our cookies?