Delft en Willem van Oranje (1533-1584) zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Wie is deze sleutelfiguur uit de Nederlandse geschiedenis? Ontdek hier de belangrijkste gebeurtenissen in zijn leven, van zijn geboorte tot aan zijn dood in het Prinsenhof. 

Wie was Willem van Oranje?

Willem van Oranje in vogelvlucht

Prinsenhof delft homepage

Weet je al wanneer je ons museum gaat bezoeken? Je bestelt alvast eenvoudig je tickets online.

Koop je tickets alvast online

Kom nog één keer, voordat de deuren sluiten

Willem van Oranje

If you know when you will be visiting the museum, book your tickets now, online.

Book your tickets online

William the Silent

De Witte Ster

Albertus Kiell

Balustervormige vaas met doorlopende voorstelling van figuren in een landschap, boven en onder begrensd door een landschap zonder figuren.

Vaas

Wit faience bord uit Haarlem, aigrette-rand en een springend haasje op een 'grondje' in blauw, geel en mangaan.

Bord

Rudolf Bremmer

Portret van dr. H.P. Bremmer

Gerrit Kamphuysen

Portret van Alida Anna van Alderwerelt (1725-1785), geboren Alida Anna de Roo van Rosenburgh. Volgens het opschrift op de achterkant van de miniatuur is Alida Anna van Alderwerelt geboren op 15 november 1725 en is zij geportretteerd op 29 augustus 1763.

Portret van Alida Anna van Alderwerelt (1725-1785)

Gerard van Honthorst

Portret van Johanna Spieringh Gulden Croon

Museum Huis Lambert van Meerten

Tentoonstellingsaffiche 'meerminnen en meermannen', 1991

fragment van vetvanger

onbekend

Dirk Boode

Karton van een glas-in-loodraam

De cachepot is buidelvormig en heeft een hoge standring. Boven de standring is een band met afwisselend grote en kleine driehoeken. De buik is gedecoreerd lotusbloemen op hoog rankwerk afgewisseld met lotusbloemen op laag rankwerk waarboven shou-karakters tussen swastika's. Langs de rand loopt een band met een druk decor van bloemenranken, waaronder een band met ru-yi-koppen.

Hendrick Goltzius

De Nederlanden verlost van drie tirannen: de hertog van Alva, Don Luis de Requesens en Don Juan van Oostenrijk. De laatste twee van deze voormalige landvoogden zijn dood, de hertog van Alva zit verslagen op een troon tussen een nar die zijn standbeeld omhoog houdt en Vader Tijd die duidelijk maakt dat de hertog in de loop der tijd alles is kwijtgeraakt. In de bovenhoeken worden Matthias van Oostenrijk (links) en Oranje verwelkomd als overwinnaars door respectievelijk de Waardigheid en de Deugdzaamheid. Zij dragen een lauwerkrans en worden geëerd voor hun strijd voor de vrede. Matthias wordt in 1577 door de Staten-Generaal benoemd tot landvoogd. De feitelijk macht ligt echter bij Oranje die als zijn luitenant wordt aangesteld.

De Nederlanden verlost van drie tirannen

Jan Rijnders

Tatoeage

De schotel is gewelfd en heeft een standring en een centraal decor van rotsen met bloeiende planten. Langs de rand loopt een band met alternerende arcering met daarin vier ovale cartouches met een bloem. De half-bolvormige koppen hebben een standring en zijn op het plat gedecoreerd met een bloempje. Langs de binnenrand loopt een band met alternerende arcering met daarin vier ovale cartouches met een bloem. De buitenwand heeft een decor van rotsen met bloeiende planten.

Het vaasje is bolvormig en heeft een rechte hals en een vlakke bodem. De buik heeft decors van bloemen in bloemvormige cartouches tussen schubvormig servetwerk. De schouder is gedecoreerd met een spiraalsgewijs bloembladmotief.

Herman Adolfsz

Portret van Hendrik IV van Frankrijk

Joris Geurts

Beschrijving van het (kunst)werk: Tekenachtige witte lijnen uitgespaard uit groen/blauwe achtergrond.

Zonder titel

De schotel is gewelfd, heeft een standring en een centraal decor van rotsen met bloeiende planten. Langs de rand loopt een band met alternerende arcering waarin vier ovale cartouches met een bloem. De theekom is convex-conisch van vorm, heeft een standring en is op het plat gedecoreerd met een bloempje. Langs de binnenrand loopt een band met alternerende arcering waarin vier ovale cartouches met een bloem. De buitenwand heeft een decor van rotsen met bloeiende planten.

Schotel

Christiaen Jansz. van Bieselingen

Portret van Willem van Oranje op zijn doodsbed. Het betreft een dun, schetsmatig opgezet schilderij dat Van Bieselingen waarschijnlijk heeft gemaakt naar het opgebaarde lichaam van Oranje. Het leverde een realistisch aandoend portret op. 
Op de lijst staat het rondschrift: 'den.tienden.iuli.twelck.den.menschen.heft.verdoeten.werde.den.Prinsche.Dorange.tot.Delft.doerschoeten'. De rode letters vormen een chronodisticon (rijmend chronogram): omgezet naar Romeinse cijfers leveren zij opgeteld het jaartal 1584 op. 
Het opschrift 'Aetatis 51' duidt op de leeftijd van Oranje in 1584. 
De Staten van Holland hadden verboden een portret van de dode prins te maken.

Doodsportret van Willem van Oranje (1533-1584)

Wijnkaraf

Adriaen van der Werff

Pieter van Gunst

Portret van Fernando Álvarez de Toledo, Hertog van Alba (1507 - 1582)

De Metaale Pot

Lambertus Woutersz. van Eenhoorn

Margaretha Teckman

De achterkant van het zonder standring uitgevoerde bord loopt een weinig roond en heeft een vlak middendeel. Op de voorkant bestaat de centrale voorstelling uit twee over elkaar geplaatste driehoekige motieven die in de spaartechniek zijn versierd met bladeren, omcirkeld door een strakke, naar buiten gerichte puntige spiraalband. De randdecoratie bestaat uit gestileerde florale motieven gescheiden door een gearceerde band.

De Grieksche A

Rond pauwenbord met pauwenveren in een vaas. Op de rand halve bloemmotieven aan weerszijden van bladornament tegen een achtergrond van spiralen.

Kendi (waterkan) beschilderd met bloemen en bloeiende planten

Armando

Der Baum VI

faience- en tegelfabriek Westraven, 1661 -

Tegel

Fles

Jan Claudius de Cock

Afgietsel in gips van een buste van Filips Willem, naar de originele terracotta buste aanwezig in de collectie van het Rijksmuseum Amsterdam. 
Filips Willem (1554-1618) is de oudste zoon van Willem van Oranje uit het huwelijk met diens eerste vrouw Anna van Egmond en Buren. Oranje vernoemde hem mede naar zijn landsheer, Filips. Dit eerbewijs krijgt een wrange bijsmaak door de gijzeling van Filips Willem in 1568 door de hertog van Alva. Willem van Oranje had zijn oudste zoon achtergelaten aan de universiteit van Leuven in de veronderstelling dat de privileges van de universiteit hem zouden beschermen. Filips Willem wordt desondanks naar Spanje gevoerd waar hij meer dan dertig jaar zou worden vastgehouden. Hij keert terug in 1599.

Afgietsel in gips van een buste van Filips Willem (1554-1618)

Dirck Harlees

De Porceleyne Fles

Het unieke karakter van dit voorwerp ligt in het feit dat het hier om een plateelbakkersproef gaat, die in 1654 werd ingevoerd voor het behalen van het meesterschap. De drie verplichte voorwerpen om deze proef met goed gevolg te doorstaan, waren 'een sirooppot, een winckel salaet schotel, ende een ront zoutvat van binnen hol uijt een stuck gedraijt', aldus een gildenbepaling uit 1654. De plateelbakkers vielen onder het Delftse Lucasgilde. Na een leertijd van zes jaar bij een meester, kon een leerling een proef afleggen ''tzij als draijers ofte als schilders'. Gelet op het opschrift op deze voorwerpen is het duidelijk wat wij heden ten dage dienen te verstaan onder een sirooppot, 'salaet' schotel en een rond zoutvat. Talloze boedelbeschrijvingen vermelden 'winckel salaet' schotels en strooppotten, waarvan we ons dankzij deze stukken dus een idee kunnen vormen van de verschijningsvorm. 
Slechts geregistreerde meesters mochten in Delft een plateelbakkerij leiden. Voorwaarde hiervoor was het bezit van poorterrecht, een bepaling waarmee het mogelijk was 'vreemde' (van buiten Delft) meesters te weren. De proef kon echter wel worden afgelegd door een meester of een leerling uit een andere stad, mits hij 'bij behoorl. attestatie uijt andere steden doen blijcken dat hij aldaer meester ware geweeste ofte den tijt van zes jaren voors. bij meesters geleert hadde'. De leerling diende in ieder geval de volledige zes jaar bij een meester in de leer te zijn geweest. Om een plateelbakkerij te leiden, moest een 'vreemde' meester wel nog het poorterrecht verwerven. 
De proef werd afgenomen in het huis van de 'oudsten hoffman', waarmee de langst in functie zijnde hoofdman van het Lucasgilde werd bedoeld. Als een meester kwam te overlijden, mocht zijn weduwe 'de neringe zonder prouff te doen continueren, haer leven langh'. In het geval dat zij was hertrouwd en kwam te overlijden, dan diende haar man 'de neringe willen[de] continueren, gehouden zijn hare prouven te doen binnen de zes weken naert overlijden van hare vrouwen'.

Delftse Plateelbakkersproef voor het behalen van het meesterschap in de vorm van een zoutvat met het wapen van het Sint Lucasgilde

Philippe Dubuc

boîte nr. 5

Johannes Theodora Maria Visser

De Porceleyne Fles - Royal Delft

In de loop der eeuwen werd dit model plaque met een fraai uitgewerkte ophangmogelijkheid talloze malen door de Delftse producenten op de markt gebracht. Soms is een plaque ofwel Delfts 'porceleynen' schilderij, zoals dergelijk goed wel wordt omschreven in boedelinventarissen, gemerkt én zelfs gedateerd. De voorstellingen lopen uiteen van polychrome afbeeldingen die betrekking hebben op het Huis van Oranje-Nassau tot een rijtje keramische voorwerpen op een in het oog springende gele achtergrond. Zo vertoont een 1748 gedateerde plaque een voorstelling die verwijst naar de geboorte van prins Willem V (1748-1806). Op twee andere exemplaren zijn exotische vogels weergegeven en een rijk gevulde bloemenmand. Dat voorwerp is 1757 gedateerd en is, gelet op het merk, afkomstig uit plateelbakkerij De Grieksche A. Uit deze fabriek is tevens een 1769 gedateerde plaque afkomstig met de afbeelding van onder meer een kaststel, een kwispedoor en een tweetal theepotjes. 
De gelijkenis van deze plaque met de vroeger vervaardigde exemplaren is opvallend. Weer is het een gevulde bloemenmand die prijkt op dit 1918 gedateerde exemplaar en evenmin ontbreekt de exotische vogel die neerstrijkt tussen overhangend, bloeiend struikgewas. De traditie werd voortgezet en zelfs tot op de dag van vandaag treft men bij De Porceleyne Fles dit model aan. Deze plaques behoren tot de groep die 'kleine applique' wordt genoemd. De voorstellingen werden vóór 1910 in blauw uitgevoerd en toonden vooral fantasielandschappen of karakteristieke gebouwen in Delft. Tot op heden maakt deze 'kleine applique' deel uit van het assortiment. Daarbij ontbreekt echter een kunstig geschulpt gat aan de bovenzijde.

Plaque

Hendrik Hondius (I)

Portret van Prins Willem I op 48 jarige leeftijd, kniestuk rechts geharnast met commandostaf in de rechterhand. In ovaal met randschrift. Het wapen boven (midden), vier symbolische voorstellingen, 4-regelig latijns onderschrift.

Portret van Prins Willem I

De schotel is gewelfd en heeft een standring en een centraal decor van rotsen met bloeiende planten. Langs de rand loopt een band met alternerende arcering met daarin vier ovale cartouches met een bloem. De half-bolvormige kommen hebben een standring en zijn op het plat gedecoreerd met een bloempje. Langs de binnenrand loopt een band met alternerende arcering met daarin vier ovale cartouches met een bloem. De buitenwand heeft een decor van rotsen met bloeiende planten.

Karton van een bovenlicht van de woning Schlegelstraat 5, Den Haag

Karton glas-in-lood oorlogsraam Nederlands Hervormde kerk te Hazerswoude

Herman Sanders

Delvert vaas met twee oren

Adrianus Kocx

De fontein bestaat uit een halfcilindervormig, gedekseld waterreservoir, rustend op zes pootjes, met driehoekvormige achterwand en een tuit in de vorm van een vissebek; 
 
De hoofdvoorstelling van het reservoir is een monumentale fontein met drie waterspuwende putti met links en rechts van de fontein een berglandschap met scènes van Diana en Akteon, rechts Akteon die in een hert verandert en reeds een gewei draagt en links de badende Diana temidden van haar nimfen. 
Op het deksel, met een zittend hondje als handgreep, een landschap met putti en een nautilusschelp omhooghoudende meerman die naar alle zijden waterstralen spuit; 
Het reservoir wordt bekroond door een achterfront met een reliëfdecor van zonnebloemen in reliëf waarin een engelenkopje.

Fontein met wasbekken

Els Maasson

Het slootje bij Calvé

Willem Claesz. Brugman

Jean Bellekin

Late nautilusbeker met een voet uit een stuk en vlinders en insecten gegraveerd op de schelp. 
Late Nautilus cup with a solid foot and butterflies and insects engraved on the shell.

Nautilusbeker

Figuurplastiek

Peugeot, frères à Valentigney

Dericks & Geldens, Druten

Bij de negentiende-eeuwse restauratie van de Historische Zaal van Het Prinsenhof werden deze haardstenen in basreliëf gemaakt met het bijbelse verhaal van de kuise Susanna (DK 9), naar originelen die zich in het Rijksmuseum Amsterdam bevinden. 
 
D: haardsteen met het tafereel van de twee rechters die zich aan de kuise Suzanna willen vergrijpen. Zij dreigen haar van echtbreuk te beschuldigen als zij niet meewerkt, maar zij geeft niet toe.

De kuise Susanna: Susanna en de ouderlingen

Jacobus Buys

Gevangenneming van de Graaf van Bossu

Peter Odijk

Boer of oude man leunend op een stok

Dirck Witsenburgh

Calvarieberg

Tentoonstelling samen met Stedelijk Museum Breda

Bezoek in Breda: Willem - De prijs van vrijheid

Aart Houtman

Fenneke van der Elst

Zicht op Delft, De toren van het Stadhuis

Antoon Derkzen van Angeren

Het huis van de postbode

Koninklijke Fabriek F.W. Braat

Slapende oude vrouw

Zoutvat

Hek in weidelandschap

Koninklijke Nederlandse Munt

juwelier H.C. Jedeloo

De Dubbelde Schenkkan

Delfts zwarte (ook wel 'het wondere zwart van Delft' genoemd) conische koffiekan naar voorbeeld van (edel)metalen exemplaren, is beschilderd met een chinoiserie bestaande uit een rotspartij bij water, bloeiende struiken en vogels. De zwarte ondergrond van deze kan is geïnspireerd op het Japanse en Chinese lakwerk dat erg populair was in de zeventiende en achttiende eeuw. 
 
Blijkens een inventaris van de plateelbakkerij De Metaale Pot uit 1691 werden koffiepotten in deze periode nog niet geproduceerd, in tegenstelling tot theepotten en chocoladekannen. Overgebleven koffiepotten met een wit fond dateren uit het eerste kwart van de achttiende eeuw.

Koffiepot

Delfts Blauw en andere stukken op reis

Hillebrant Jacobsz van Wouw I

Portret van Frans van Anjou

Christoffel Bisschop

Achtkantige onderschotel, op drie pootjes, met accolade randen, vakkenpatroon met servetmotief, opvulling met gestileerd bladmotief en in het plat een bloemmotief op wit fond.

Doe de podwalk: Het Delft van Vermeer

De Paauw

Het lekkerste winkeltje van Delft

Ontdek Winkeltje Kouwenhoven

Bouw mee aan een vernieuwd museum van nationale betekenis

Vacature: Zakelijk leider

Benieuwd hoe Willem van Oranje verbonden is met het huidige Koningshuis? Op deze pagina brengen we de familieverbanden in beeld.

Maak kennis met de familieleden van Willem van Oranje

De familie van Willem van Oranje

Het zoutstandaardje is concaaf-conisch van vorm en heeft een tweemaal inspringende bovenrand en een holle bovenkant. De wand en de bovenkant zijn, tussen dubbele cirkels, gedecoreerd met kostbaarheden, waaronder een munt en een vaas.

George Hendrik Breitner

De Oostpoort in Delft

Gravure met een portret van Pieter van Foreest op 64-jarige leeftijd (1521-1597, geneesheer van Willem van Oranje). Portret ten halve lijve, van voren gezien, op 64-jarige leeftijd. Van Foreest is gekleed in een mantel afgezet met bont, een muts op het hoofd, een handschoen in de linkerhand. Op de achtergrond een obelisk in een berglandschap. Bovenschrift; 'ÆTAT. SUÆ. 64 Ao 1586.' en 6-regelig onderschrift in het Latijn; 
'Ceu viuum ut videas, ocutis atque ore Forestum / Goltzius hîc mira dexteritate dedit. / Non tame ingenium manus æmulæ reddidit, ægris / Et quæ pæonia præstitit arte suis. / Hæc libri reseruntm supplant sic scripta Forestum / Etsi non totus detur in ære tibi.'. 
Rechtsonder de initialen 'N.F.A.'.

Portret van Pieter van Foreest (1521-1597)

Johan Hendrik Sikemeier

Portret van Willem van Oranje

Het bord heeft een standring en een brede, licht oplopende rand. Het plat heeft, binnen een enkele cirkel, een decor van een bloesemtak met daaromheen vier bloeiende planten. De rand is gedecoreerd met vier bloemenranken. De achterzijde heeft een decor van twee gestileerde bloesemtakken.

Driedelige komfoor, een zogenaamde 'luie baker'. Ronde theepot, op een zeszijdige komfoor, in neo-gothische stijl, opgesierd met verschillende kleuren en goud opglazuur.

Groen getint medicijnflesje; de hals en de lip zijn afgebroken.

Fragment van komfoor

Recent is de collectie van Museum Prinsenhof Delft verrijkt met vier geschonken werken en een aangekocht werk van de kunstenaar Jan Henderikse (Delft 1937-). Deze aanwinsten* zijn momenteel te zien in de Bovenkruisgang (zaal 24) in het museum.

Objectgegevens

Heb je een opmerking?

Duik in onze collectie

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

Bekijk

Over ons

Bezoekadres

Op weg naar een nieuw museum

Blijf op de hoogte

Ga je akkoord met onze cookies?

Objectgegevens

Heb je een opmerking?

Duik in onze collectie

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

Bekijk

Over ons

Bezoekadres

Op weg naar een nieuw museum

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

Blijf op de hoogte

Ga je akkoord met onze cookies?