Delft en Willem van Oranje (1533-1584) zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Wie is deze sleutelfiguur uit de Nederlandse geschiedenis? Ontdek hier de belangrijkste gebeurtenissen in zijn leven, van zijn geboorte tot aan zijn dood in het Prinsenhof. 

Wie was Willem van Oranje?

Willem van Oranje in vogelvlucht

Prinsenhof delft homepage

Weet je al wanneer je ons museum gaat bezoeken? Je bestelt alvast eenvoudig je tickets online.

Koop je tickets alvast online

Kom nog één keer, voordat de deuren sluiten

Willem van Oranje

If you know when you will be visiting the museum, book your tickets now, online.

Book your tickets online

William the Silent

De Grieksche A

Rond pauwenbord met pauwenveren in een vaas. Op de rand halve bloemmotieven aan weerszijden van bladornament tegen een achtergrond van spiralen.

Bord

onbekend

Kendi (waterkan) beschilderd met bloemen en bloeiende planten

Armando

Der Baum VI

faience- en tegelfabriek Westraven, 1661 -

Tegel

Fles

Jan Claudius de Cock

Afgietsel in gips van een buste van Filips Willem, naar de originele terracotta buste aanwezig in de collectie van het Rijksmuseum Amsterdam. 
Filips Willem (1554-1618) is de oudste zoon van Willem van Oranje uit het huwelijk met diens eerste vrouw Anna van Egmond en Buren. Oranje vernoemde hem mede naar zijn landsheer, Filips. Dit eerbewijs krijgt een wrange bijsmaak door de gijzeling van Filips Willem in 1568 door de hertog van Alva. Willem van Oranje had zijn oudste zoon achtergelaten aan de universiteit van Leuven in de veronderstelling dat de privileges van de universiteit hem zouden beschermen. Filips Willem wordt desondanks naar Spanje gevoerd waar hij meer dan dertig jaar zou worden vastgehouden. Hij keert terug in 1599.

Afgietsel in gips van een buste van Filips Willem (1554-1618)

Dirck Harlees

De Porceleyne Fles

Het unieke karakter van dit voorwerp ligt in het feit dat het hier om een plateelbakkersproef gaat, die in 1654 werd ingevoerd voor het behalen van het meesterschap. De drie verplichte voorwerpen om deze proef met goed gevolg te doorstaan, waren 'een sirooppot, een winckel salaet schotel, ende een ront zoutvat van binnen hol uijt een stuck gedraijt', aldus een gildenbepaling uit 1654. De plateelbakkers vielen onder het Delftse Lucasgilde. Na een leertijd van zes jaar bij een meester, kon een leerling een proef afleggen ''tzij als draijers ofte als schilders'. Gelet op het opschrift op deze voorwerpen is het duidelijk wat wij heden ten dage dienen te verstaan onder een sirooppot, 'salaet' schotel en een rond zoutvat. Talloze boedelbeschrijvingen vermelden 'winckel salaet' schotels en strooppotten, waarvan we ons dankzij deze stukken dus een idee kunnen vormen van de verschijningsvorm. 
Slechts geregistreerde meesters mochten in Delft een plateelbakkerij leiden. Voorwaarde hiervoor was het bezit van poorterrecht, een bepaling waarmee het mogelijk was 'vreemde' (van buiten Delft) meesters te weren. De proef kon echter wel worden afgelegd door een meester of een leerling uit een andere stad, mits hij 'bij behoorl. attestatie uijt andere steden doen blijcken dat hij aldaer meester ware geweeste ofte den tijt van zes jaren voors. bij meesters geleert hadde'. De leerling diende in ieder geval de volledige zes jaar bij een meester in de leer te zijn geweest. Om een plateelbakkerij te leiden, moest een 'vreemde' meester wel nog het poorterrecht verwerven. 
De proef werd afgenomen in het huis van de 'oudsten hoffman', waarmee de langst in functie zijnde hoofdman van het Lucasgilde werd bedoeld. Als een meester kwam te overlijden, mocht zijn weduwe 'de neringe zonder prouff te doen continueren, haer leven langh'. In het geval dat zij was hertrouwd en kwam te overlijden, dan diende haar man 'de neringe willen[de] continueren, gehouden zijn hare prouven te doen binnen de zes weken naert overlijden van hare vrouwen'.

Delftse Plateelbakkersproef voor het behalen van het meesterschap in de vorm van een zoutvat met het wapen van het Sint Lucasgilde

Philippe Dubuc

boîte nr. 5

Johannes Theodora Maria Visser

De Porceleyne Fles - Royal Delft

In de loop der eeuwen werd dit model plaque met een fraai uitgewerkte ophangmogelijkheid talloze malen door de Delftse producenten op de markt gebracht. Soms is een plaque ofwel Delfts 'porceleynen' schilderij, zoals dergelijk goed wel wordt omschreven in boedelinventarissen, gemerkt én zelfs gedateerd. De voorstellingen lopen uiteen van polychrome afbeeldingen die betrekking hebben op het Huis van Oranje-Nassau tot een rijtje keramische voorwerpen op een in het oog springende gele achtergrond. Zo vertoont een 1748 gedateerde plaque een voorstelling die verwijst naar de geboorte van prins Willem V (1748-1806). Op twee andere exemplaren zijn exotische vogels weergegeven en een rijk gevulde bloemenmand. Dat voorwerp is 1757 gedateerd en is, gelet op het merk, afkomstig uit plateelbakkerij De Grieksche A. Uit deze fabriek is tevens een 1769 gedateerde plaque afkomstig met de afbeelding van onder meer een kaststel, een kwispedoor en een tweetal theepotjes. 
De gelijkenis van deze plaque met de vroeger vervaardigde exemplaren is opvallend. Weer is het een gevulde bloemenmand die prijkt op dit 1918 gedateerde exemplaar en evenmin ontbreekt de exotische vogel die neerstrijkt tussen overhangend, bloeiend struikgewas. De traditie werd voortgezet en zelfs tot op de dag van vandaag treft men bij De Porceleyne Fles dit model aan. Deze plaques behoren tot de groep die 'kleine applique' wordt genoemd. De voorstellingen werden vóór 1910 in blauw uitgevoerd en toonden vooral fantasielandschappen of karakteristieke gebouwen in Delft. Tot op heden maakt deze 'kleine applique' deel uit van het assortiment. Daarbij ontbreekt echter een kunstig geschulpt gat aan de bovenzijde.

Plaque

Hendrick Goltzius

Hendrik Hondius (I)

Portret van Prins Willem I op 48 jarige leeftijd, kniestuk rechts geharnast met commandostaf in de rechterhand. In ovaal met randschrift. Het wapen boven (midden), vier symbolische voorstellingen, 4-regelig latijns onderschrift.

Portret van Prins Willem I

De schotel is gewelfd en heeft een standring en een centraal decor van rotsen met bloeiende planten. Langs de rand loopt een band met alternerende arcering met daarin vier ovale cartouches met een bloem. De half-bolvormige kommen hebben een standring en zijn op het plat gedecoreerd met een bloempje. Langs de binnenrand loopt een band met alternerende arcering met daarin vier ovale cartouches met een bloem. De buitenwand heeft een decor van rotsen met bloeiende planten.

Schotel

Dirk Boode

Karton van een bovenlicht van de woning Schlegelstraat 5, Den Haag

Karton glas-in-lood oorlogsraam Nederlands Hervormde kerk te Hazerswoude

De schotel is gewelfd en heeft een standring en een centraal decor van rotsen met bloeiende planten. Langs de rand loopt een band met alternerende arcering met daarin vier ovale cartouches met een bloem. De half-bolvormige koppen hebben een standring en zijn op het plat gedecoreerd met een bloempje. Langs de binnenrand loopt een band met alternerende arcering met daarin vier ovale cartouches met een bloem. De buitenwand heeft een decor van rotsen met bloeiende planten.

Herman Sanders

Delvert vaas met twee oren

Adrianus Kocx

De fontein bestaat uit een halfcilindervormig, gedekseld waterreservoir, rustend op zes pootjes, met driehoekvormige achterwand en een tuit in de vorm van een vissebek; 
 
De hoofdvoorstelling van het reservoir is een monumentale fontein met drie waterspuwende putti met links en rechts van de fontein een berglandschap met scènes van Diana en Akteon, rechts Akteon die in een hert verandert en reeds een gewei draagt en links de badende Diana temidden van haar nimfen. 
Op het deksel, met een zittend hondje als handgreep, een landschap met putti en een nautilusschelp omhooghoudende meerman die naar alle zijden waterstralen spuit; 
Het reservoir wordt bekroond door een achterfront met een reliëfdecor van zonnebloemen in reliëf waarin een engelenkopje.

Fontein met wasbekken

Els Maasson

Het slootje bij Calvé

Willem Claesz. Brugman

Jean Bellekin

Late nautilusbeker met een voet uit een stuk en vlinders en insecten gegraveerd op de schelp. 
Late Nautilus cup with a solid foot and butterflies and insects engraved on the shell.

Nautilusbeker

Figuurplastiek

Peugeot, frères à Valentigney

Dericks & Geldens, Druten

Bij de negentiende-eeuwse restauratie van de Historische Zaal van Het Prinsenhof werden deze haardstenen in basreliëf gemaakt met het bijbelse verhaal van de kuise Susanna (DK 9), naar originelen die zich in het Rijksmuseum Amsterdam bevinden. 
 
D: haardsteen met het tafereel van de twee rechters die zich aan de kuise Suzanna willen vergrijpen. Zij dreigen haar van echtbreuk te beschuldigen als zij niet meewerkt, maar zij geeft niet toe.

De kuise Susanna: Susanna en de ouderlingen

Jacobus Buys

Gevangenneming van de Graaf van Bossu

Peter Odijk

Boer of oude man leunend op een stok

De Witte Ster

Dirck Witsenburgh

Calvarieberg

Tentoonstelling samen met Stedelijk Museum Breda

Bezoek in Breda: Willem - De prijs van vrijheid

Aart Houtman

Zonder titel

Fenneke van der Elst

Zicht op Delft, De toren van het Stadhuis

Antoon Derkzen van Angeren

Het huis van de postbode

Koninklijke Fabriek F.W. Braat

Slapende oude vrouw

Zoutvat

Hek in weidelandschap

Koninklijke Nederlandse Munt

juwelier H.C. Jedeloo

De Dubbelde Schenkkan

De Metaale Pot

Delfts zwarte (ook wel 'het wondere zwart van Delft' genoemd) conische koffiekan naar voorbeeld van (edel)metalen exemplaren, is beschilderd met een chinoiserie bestaande uit een rotspartij bij water, bloeiende struiken en vogels. De zwarte ondergrond van deze kan is geïnspireerd op het Japanse en Chinese lakwerk dat erg populair was in de zeventiende en achttiende eeuw. 
 
Blijkens een inventaris van de plateelbakkerij De Metaale Pot uit 1691 werden koffiepotten in deze periode nog niet geproduceerd, in tegenstelling tot theepotten en chocoladekannen. Overgebleven koffiepotten met een wit fond dateren uit het eerste kwart van de achttiende eeuw.

Koffiepot

Delfts Blauw en andere stukken op reis

Hillebrant Jacobsz van Wouw I

Portret van Frans van Anjou

Christoffel Bisschop

Achtkantige onderschotel, op drie pootjes, met accolade randen, vakkenpatroon met servetmotief, opvulling met gestileerd bladmotief en in het plat een bloemmotief op wit fond.

Doe de podwalk: Het Delft van Vermeer

De Paauw

Het lekkerste winkeltje van Delft

Ontdek Winkeltje Kouwenhoven

Bouw mee aan een vernieuwd museum van nationale betekenis

Vacature: Zakelijk leider

Benieuwd hoe Willem van Oranje verbonden is met het huidige Koningshuis? Op deze pagina brengen we de familieverbanden in beeld.

Maak kennis met de familieleden van Willem van Oranje

De familie van Willem van Oranje

Het zoutstandaardje is concaaf-conisch van vorm en heeft een tweemaal inspringende bovenrand en een holle bovenkant. De wand en de bovenkant zijn, tussen dubbele cirkels, gedecoreerd met kostbaarheden, waaronder een munt en een vaas.

George Hendrik Breitner

De Oostpoort in Delft

Gravure met een portret van Pieter van Foreest op 64-jarige leeftijd (1521-1597, geneesheer van Willem van Oranje). Portret ten halve lijve, van voren gezien, op 64-jarige leeftijd. Van Foreest is gekleed in een mantel afgezet met bont, een muts op het hoofd, een handschoen in de linkerhand. Op de achtergrond een obelisk in een berglandschap. Bovenschrift; 'ÆTAT. SUÆ. 64 Ao 1586.' en 6-regelig onderschrift in het Latijn; 
'Ceu viuum ut videas, ocutis atque ore Forestum / Goltzius hîc mira dexteritate dedit. / Non tame ingenium manus æmulæ reddidit, ægris / Et quæ pæonia præstitit arte suis. / Hæc libri reseruntm supplant sic scripta Forestum / Etsi non totus detur in ære tibi.'. 
Rechtsonder de initialen 'N.F.A.'.

Portret van Pieter van Foreest (1521-1597)

Johan Hendrik Sikemeier

Portret van Willem van Oranje

Het bord heeft een standring en een brede, licht oplopende rand. Het plat heeft, binnen een enkele cirkel, een decor van een bloesemtak met daaromheen vier bloeiende planten. De rand is gedecoreerd met vier bloemenranken. De achterzijde heeft een decor van twee gestileerde bloesemtakken.

Driedelige komfoor, een zogenaamde 'luie baker'. Ronde theepot, op een zeszijdige komfoor, in neo-gothische stijl, opgesierd met verschillende kleuren en goud opglazuur.

Groen getint medicijnflesje; de hals en de lip zijn afgebroken.

Fragment van komfoor

Recent is de collectie van Museum Prinsenhof Delft verrijkt met vier geschonken werken en een aangekocht werk van de kunstenaar Jan Henderikse (Delft 1937-). Deze aanwinsten* zijn momenteel te zien in de Bovenkruisgang (zaal 24) in het museum.

Jan Henderikse - Delftse Meester uit de 20ste eeuw

Claes Jansz. Wijtmans

Tegel met een man met een kroes in zijn rechterhand. Dit type tegel met mensfiguur in blauw en geel met groene Franse lelies als hoekvulling zijn na het bombardement in 1940 gevonden in de fundamenten van de tegelbakkerij van Claes Jansz. Wijtmans aan de Korte Wijnstraat.

Crispijn van de Passe (I)

Portret van Graaf Lodewijk van Nassau (1538 - 1574)

Joris Geurts

Beschrijving van het (kunst)werk: Groot wit doek waarop in paarse tinten (varierend van rood tot zwart) geometrische vormen lijken te zijn gedrukt (als een afdruk van een stempel).

H.J.A. Weinberg

Stel vazen

Ontbijttafel

rond ; los deksel ; koperen hengsel en knop

Th. van Arum

Vaas

Lucht en Molen

Zoutvat. Zout was een basis ingrediënt aangezien peper en andere specerijen erg duur waren. De vorm van het zoutvat is afkomstig van de 16de eeuwse zilveren exemplaren toen 'de zout in de pap' nog een zeer kostbare zaak was.

J. van Seuren

Uit onder meer de prijslijsten blijkt dat in de loop der eeuwen tal van soorten kommen in Delft op de markt werden gebracht. Gelet op een prijslijst uit 1724 leverde men maar liefst tien maten kommen, waarbij de grotere maten ook wel kasbakken werden genoemd. Dergelijke exemplaren kregen, zoals de naam aangeeft, een decoratieve plaats boven op de kap van een kast. Van de grotere maten zijn voorbeelden bekend met een diameter van maar liefst veertig cm. Tot de kleinere formaten rekende men de spoelkom. Bovendien had de klant de keuze tussen kommen met een al dan niet geribde wand. 
De kom uit 1947 borduurt voort op een oude traditie en vertoont aan de buitenkant een decoratie van een viertal vakken die zijn opgevuld met op traditionele wijze weergegeven bloemwerk en rotsachtige formaties. Langs de rand aan de binnenkant is een band van lambrequins en ranken aangebracht.

Schotel ter gelegenheid van het 25-jarig huwelijksjubileum van koningin Wilhelmina en prins Hendrik op 7 februari 1926

Objectgegevens

Heb je een opmerking?

Duik in onze collectie

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

Bekijk

Over ons

Bezoekadres

Op weg naar een nieuw museum

Blijf op de hoogte

Ga je akkoord met onze cookies?

Schotel ter gelegenheid van het 25-jarig huwelijksjubileum van koningin Wilhelmina en prins Hendrik op 7 februari 1926

Objectgegevens

Heb je een opmerking?

Duik in onze collectie

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

Bekijk

Over ons

Bezoekadres

Op weg naar een nieuw museum

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

Blijf op de hoogte

Ga je akkoord met onze cookies?