Een rommelige tafel, een kat en een vegende vrouw. Is dit schilderij een willekeurig inkijkje in een 17de-eeuws huishouden? Zeker niet. Tijdgenoten van de schilder Cornelis de Man begrijpen direct dat elk detail een betekenis heeft.  

Pikante details en een dienstmeid

Prinsenhof delft homepage

Weet je al wanneer je ons museum gaat bezoeken? Je bestelt alvast eenvoudig je tickets online.

Koop je tickets alvast online

Kom nog één keer, voordat de deuren sluiten

Willem van Oranje

If you know when you will be visiting the museum, book your tickets now, online.

Book your tickets online

William the Silent

onbekend

Onder de naar voren uitspringende houten kroonlijst van de schoorsteenboezem werden in de 17de eeuw ook wel grote tegeltableaus aangebracht, meestal met een hoogte van 13 tegels. In de vroege 17de eeuw was weinig meer betegeld dan de kamerwand waartegen schouw stond. Geheel betegelde kamers of tegellambriseringen kwamen pas later in zwang. 
Het uitgangspunt bij haardachterwandtableaus was symmetrie. De twee, links en rechts van de rookbaan geplaatste achterwandtableaus zijn altijd pendanten. Een volledige betegeling van de achterwand bestaat uit een paar pilasters en een pendant stel tableaus. Dit kwam ook in eerste helft 17de eeuw niet vaak voor. Naast de pilasters zijn een enkele keer opnieuw op elkaar afgestemde tableaus aangetroffen. Kamers met haardachterwandtableaus behoren tot de meer representatieve vertrekken in de woonhuizen welvarende ambachts- en kooplieden. De tableaus waarvan de herkomst is te achterhalen, zijn allen afkomstig uit burgerwoonhuizen en niet uit officiële regeringsgebouwen. 
In de 17de eeuw kwam in de schilderkunst een einde aan de gekunstelde, internationale stijl van het Maniërisme. De stijl van de achterwandtableaus veranderde echter weinig. De afbeeldingen zijn onder te brengen in vier hoofdgroepen: de oudheid,personificaties, de bijbel en de Oranjes. Op de oudste voorbeelden zijn menselijke figuren afgebeeld staande op een plavuizen of hardstenen vloer. Bij latere tableaus staan ze op een heuvelachtig grondje met een rijtje struikjes. De personificaties van 'Geloof', 'Hoop' en 'Liefde' staan altijd op grondjes en niet op plavuizen vloeren. 
Veel van dit soort tableaus zijn op de laagste horizontale tegelrij voorzien van een tekstband. Tableaus met op de onderste horizontale tegelrij een tekstvermelding tussen twee horizontale strepen zijn bekend van 1615 tot 1630. Deze zijn doorgaans wat ouder dan tableaus met tekstvermeldingen binnen een cartouche. Bij de meeste tekstbanden beslaat de tekst 1 tegel en is op flankerende tegels een rocaille geschilderd. De rest van de tegel is opgevuld met arcering of stippen tegen een egaal lichtblauwe achtergrond. 
Als modeverschijnsel verdwenen de achterwandtableaus tegen einde van het tweede kwart van de 17de eeuw. Rond het midden van de eeuw stopt het gebruik van haardachterwandtableaus.De productie van haardachterwandpilasters echter, wordt niet gestaakt, deze ontwikkelen zich op eigen wijze verder. 
 
Afgebeeld is een vrouwenfiguur met een kind op de arm en twee kinderen aan haar voeten. De vrouw personifieert Liefde. Samen met Hoop en Geloof is dit één van de drie theologische deugden. Volgens de kerk was Liefde zowel liefde voor God (amor dei) als liefde voor de naaste (amor proximi) en de laatste was zonder waarde zonder de eerste. De laatste was eenvoudiger weer te geven in de beeldende kunst en in de Gotische kunst wordt zij weergegeven als een vrouw die de zes werken van Barmhartigheid uitvoert, te weten aandacht besteden aan de hongerigen, de dorstigen, de vreemdeling, de naakten/onbedekten, de zieken en de gevangenen. Dit werd gevat in een enkele handeling, het kleden van de naakte. In de 13de-eeuwse Italiaanse schilderkunst wordt Liefde afgebeeld met een vlam in haar hand of een kaars. Sinds de 14de eeuw wordt hieraan een brandend hart toegevoegd. In de eerste helft van de 14de eeuw verscheen in Italië een nieuw type, mogelijk voortgekomen uit de oude weergave van de Virgo Lactans, de zogende Moeder Gods. Zij wordt weergegeven als een vrouw met twee zuigelingen aan de borst. Rond de 16de eeuw was dit de standaard weergave in de Europese beeldende kunst. In latere afbeeldingen zwermen drie of vier kleine kinderen rond de vrouwenfiguur, waarvan er 1 gewoonlijk aan de borst is.

Tegeltableau

Steengoed kannetje met oor, versierd met kinderkopjes in reliëf tussen druiventrossen. Buik tussen de kopjes blauw geglazuurd.

Greet van Amstel

73-10

De Grieksche A

Adrianus Kocx

Model van een Karo Batak woonhuis, rumah nsangka manuk.

Model van een Karo Batak woonhuis, rumah nsangka manuk

De Porceleyne Byl

Jacobus Cranendoncq

Rond bord met op het plat een portret van Willem V met het onderschrift: WDV PVOR. Op de rand zijn drie bloem- en bladranken geschilderd. Gele bies.

Bord met een portret van prins Willem V


Adriaen van de Venne

rond het sterfbed (hemelbed) staan aantal mensen, waarvan de mannen met afgenomen hoed; voor het bed een stoel waartegen een stok met vrijheidshoed? en een zandloper op de grond

Het sterfbed van Prins Maurits

Wan Liya

De Porceleyne Fles - Royal Delft

(Opschep)lepel, rijstlepel, met een decoratie van een Chinees landschap met paviljoen.

'Made in Holland'

Kan met oor en op de buik een versiering van acht bogen op pilasters met onder de bogen ridders in zestiende-eeuwse kledij en in de zwikken engelenkopjes. Op de hals een fries met drie maskers. Op de schouders groeven en rozetten en op de voet cannelures.

Model van een Bugis zeilvaartuig, palari

Rond (diner)bord met een decoratie van een Chinees landschap met brug en paviljoen, randen met servetwerk en cartouches met landschapjes en geluksemblemen.

Gea Karhof

Beschrijving van het (kunst)werk: handgekleurde ets met bladgoud (detail met Willem van Oranje en Charlotte de Bourbon) 
 
Charlotte de Bourbon (1546-1582), een dochter van Lodewijk II van Bourbon-Montpensier, was vanaf 1559 abdis van Jouarre. Later werd ze calviniste en vluchtte met hulp van Lodewijk van Nassau in 1572 naar Heidelberg. In 1575 werd ze de derde vrouw van Willem van Oranje (1533-1584). Het was een goed huwelijk. Ze schonk Willem de Zwijger tussen 1576 en 1581 zes dochters. Op 18 maart 1582 pleegde Jean Jaureguy in Antwerpen een aanslag op de Prins. Na de aanslag verzorgde Charlotte Willem met zoveel toewijding, dat ze er zelf op 5 mei 1582 onder bezweek. (red.)

Touched by History

Tineke van Gils

Hoge theepot, met deksel, op basis van een vierkante voet, licht taps naar boven toelopend met behoud van de ribben. Op de bovenhoeken vier lussen waardoor touw met bamboe handvat. Waterige kobaltblauwe decoratie in vegen met de hand aangebracht. Aan de linkerzijde net boven het midden en aan de voorzijde rechts onderaan een ingekerfd en uitgespaard wolkenmotief. Op de achterzijde en de rechter zijkant een donker kobaltblauwe cartouche of stempel.

Four Seasons Happiness

Frans (Antonius Franciscus Hubertus) Nicolas

Het schoteltje is gewelfd en heeft een standring. Het plat heeft, binnen een geschulpte cartouche met bloemen op de rand, een decor van een vaas met pioenroostakken en kwastwerk, een rechthoekige plantenbak en een zittende kat. Om de cartouche loopt een band van servetwerk. De wand heeft een band met bloemvormig servetwerk met daarin drie geschulpte cartouches met bloementakken. Langs de rand loopt een band met bloemvormig servetwerk. De buitenwand is gedecoreerd met drie bloesemtakken.

Bolronde theepot, met deksel, op basis van een ronde voet. Het deksel ligt op een opstaande rand die op de bol rust. Op de overgang tussen de bol en rand zijn lussen aangebracht waardoor twee lusvormige touwen. De twee zijden hebben binnen een cirkel een waterig kobaltblauw landschap (met de hand beschilderd door een Chinese porseleinschilder). Op diverse plekken is de bol ingedeukt, elke plek voorzien van een afgeplatte knop of knoop met een spiraalmotief in reliëf.

With your head on my pillow

Vuurtest

De pot is stolpvormig en heeft een standring. Het deksel is gewelfd en heeft een verdikte rand en een ring als knop. Boven de standring van de pot en onder de ringknop van het deksel bevindt zich een band met bloemen. De pot en het deksel zijn gedecoreerd met pioenrozen tussen rankwerk. Binnen de ringknop is een decor van een bloem.

Leo de Groot

Ronde (dek)schaal met deksel met een decoratie van een Chinees landschap met brug en paviljoens, randen met servetwerk en cartouches met landschapjes. Op de knop een artemisia blad en geluksstrikken.

Simon Fokke

Het aanbieden van het Smeekschrift aan landvoogdes Margaretha van Parma door het Verbond der Edelen, 5 april 1566.

Het aanbieden van het Smeekschrift aan landvoogdes Margaretha van Parma door het Verbond der Edelen, 1566

Stempel "Stadsbank van lening te Delft"

Stadsbank van lening te Delft

Tabakspot 'G Rappee'

Jaap van den Ende

Groepering van twaalf onregelmatige, hoekige (omtrek-) vormen, in vier horizontale rijen van drie, waarbij deze elkaar net niet raken, en waarbij de laatste vormen in een verticale rij op eenzelfde wijze aaneensluiten. De lijnen van zes van de twaalf vormen zijn zwaarder aangezet.

12 systematisch bepaalde vormen (groepering)

Deksel van een sigarenstandaard

Mosa

Ruitvormige plaque met geaccoladeerde geprofileerde rand, gedecoreerd met een chinoiserie voorstelling van vier musicerende, staande figuren aan een rivieroever (drie met blaasinstrument, één met trommel) met op de achtergrond een Chinees gebouw en bomen. Op de hoeken van de plaque een geeloranje palmet op groen blad.

Plaque

Johan Prins

Gezicht op de trap in het Prinsenhof te Delft, waar prins Willem I werd vermoord in 1584. Bij de trap de twee kogelgaten.

De trap waar Willem van Oranje werd neergeschoten.

Kwispedoor met een decoratie van een haan tussen bloesemtakken. Op de rand medaillons met bloemenmanden met strikken en landschappen.

Anoniem

met afbeelding van duif, roodborstje, eend, kalkoen, patrijs bij een tuinvaas en een boom aan de oever van de rivier

Schoorsteenstuk met vogels

Cor van Oel

Voormalige huisjes aan de wateringse vest, voorzijde in de herfst.

Pauline Wiertz

Zonder titel

Plastiek in de vorm van een appel


De Lampetkan

Balustervormige tabakspot met opschrift in cartouche 'St Domingo.'

Tabakspot 'St Domingo.'

Gotische kast

Jan Rijnders

Schietbaan

Johan Hendrik Sikemeier

Het wapen van Oranje-Nassau, in kleur en verguld, met onderschrift in banderol: 'Je Maintiendray Nassau'

Het wapen van Oranje Nassau

Reinier Vinkeles

Jacobus Buys

Johannes Allart

Graftombe of praalgraf van Willem van Oranje in de Nieuwe Kerk te Delft, met onderschrift; 'Graftombe van Prins Willem I.te te Delft.'

'Graftombe van Prins Willem I.(te) te Delft'

(Rijst)kom met aan de binnenzijde een decoratie van een Chinees landschap met brug en een rand met servetwerk en cartouches met landschapjes. Aan de buitenzijde een Chinees landschap met rug en paviljoen.

Hendrick Goltzius

Portret van Willem van Oranje

Adolf le Comte

Schotel gedecoreerd met een rijzende phoenix. Mogelijk kan de schotel in verband gebracht worden met de studentensociëteit Phoenix in Delft.

Onderschotel met geschulpte rand, voorzien van een eenvoudig lofwerk. Rozet in plat en rand opgevuld met bloembladmotieven. Fijne schildering, dunne glazuurlaag.

Vaandel 'Buurtvereeniging Oranjevaan, Hof van Delft, opgericht 17 sept 1911'

Koninklijke Begeer [Voorschoten]

Penning op het 3de depotbataljon uit Bergen op Zoom wegens hun verdediging van Delft van 10 tot 14 mei 1940 
Op voorzijde: elkaar deels overlappende stadswapens van Delft en Bergen op Zoom, ieder liggend op olijftak; omschrift: 3e DEPOTBATALJON 
Op keerzijde: Hollandse Leeuw, met bundel pijlen in ene klauw en de ander met opgeheven zwaard, wordt bedekt door twee kruiselings liggende geweren; omschrift: HERINNERING AAN DEN OORLOG 10-14 MEI 1940 
Met draagoog en -ring hangend aan blauw lintje met speld.

Penning op het derde Depotbataljon uit Bergen op Zoom wegens hun verdediging van Delft van 10 tot 14 mei 1940

Hendrik Ilcken

Mosterdpot met hoge, concave voet, J-vormige wand, hoge C-vormige oren, en hoog, sterk concaaf deksel met eikelvormige knop. Wand met ajour, het zilver gegraveerd. Deksel met gaatje voor lepeltje. De deksel en voet zijn versierd met gegraveerde bladeren. Binnenin een blauw glazen bakje.

Kist met het wapen van de familie Stalpaert van der Wielen

Gebr. van Oven

Vaandel 'Alg. Ned.Rijkswerkliedenbond Afd. Delft 1906'

Rond schaaltje met een decoratie van een Chinees landschap met brug en paviljoen, randen met servetwerk en cartouches met landschapjes en geluksemblemen.

Godsdienstvervolging onder de Hertog van Alva in 1568. Vooraan wordt een man onthoofd. In de achtergrond worden mensen verbrand en gehangen. 
onderschrift; 'Vervolging om den Godsdienst, onder den Hertog van Alva, in en na 't jaar 1568'

Godsdienstvervolging onder de Hertog van Alva in 1568

Omstreeks 1908 heeft Adolf le Comte enige schotels ontworpen waarvan de uitvoering en de voorstelling bijzonder kunnen worden genoemd. Voor de vervaardiging ervan werd geen witbakkende klei gebruikt, maar een kleisamenstelling die na het bakken een beige scherf opleverde. 
Na de eerste bakgang werd het voorwerp bedekt met een witte engobelaag waardoor het een roomwit fond kreeg. De decoratie bestond uit verschillende kleuren blauw, geel, groen en paars die soms uitvloeiden. Deze techniek, het schilderen op een met engobe bedekte, gekleurde scherf werd vanaf 1909 gebruikt voor de vervaardiging van het Nieuw Delfts. De hier afgebeelde vaas is hiervan de voorloper vanwege de deels vergelijkbare techniek. 
In dezelfde periode ontwierp Le Comte een aantal porseleinen vaasjes die op vergelijkbare wijze zijn beschilderd. De voorstellingen op twee schotels en de vaasjes tonen figuren in lange gewaden, brandende toortsen en vruchtbaarheidssymbolen. De betekenis van de afbeeldingen is niet bekend. In de publicatie De Porceleyne Fles. De wedergeboorte van een Delftse aardewerkfabriek uit 1986 wordt de mogelijkheid geopperd dat deze decors betrekking hebben op het twaalfde lustrum van het Delftsch Studenten Corps (DSC) in 1908. Tijdens de viering, die in het teken van Lorenzo de'Medici (1449-1492) stond, werd een spel opgevoerd met taferelen uit het leven van Plato. Deze scènes worden beschreven in het eveneens in 1908 te Delft verschenen Spel van Platoon's leven van P.C. Boutens.

Tjap

Peter Odijk

Portret van een vrouw

Henriëtte Vaillant

Vanaf 1916 werden enkele kleine plastieken gemaakt naar ontwerpen van kunstenaars die niet aan de fabriek waren verbonden. Het betrof hier voornamelijk dierfiguren. De modellen werden gemaakt door het atelier Odé, onder leiding van de beeldhouwer professor A.W.M. Odé (1865-1955) en de kunstenares H. Vaillant (1875-1949). Verschillende werken werden gerealiseerd, waaronder dit sculptuur van een doffer. De beeldjes werden uitgevoerd in aardewerk waaraan voor de stevigheid chamotteklei was toegevoegd. 
De beeldhouwer Odé was onder meer leraar aan de Academie van Beeldende Kunst in Den Haag (1898-1900). Hierna werd hij benoemd tot hoogleraar aan de Technische Hogeschool te Delft waar hij werkzaam was tot 1935. Hij raakte bekend door de beelddecoratie van bijvoorbeeld het Vredespaleis, het stadhuis in Rotterdam, en diverse monumenten voor bijvoorbeeld het Regentesseplein te Den Haag.

Dierplastiek van gestileerde duif

Joris Andries uit Antwerpen?

Jan Heesterman

Landschap met boer met koe op een weg en boot met man op rivier

Gerardus Bernhard Marie Sühl

'Zuigeling'

Stilleven met mandarijntjes

Willem van der Lelij

Portret van Jacob Willemsz. Delff II

Atelier Odé

Vanaf 1916 werden enkele kleine plastieken gemaakt naar ontwerpen van kunstenaars die niet aan de fabriek waren verbonden. Het betrof hier voornamelijk dierfiguren. De modellen werden gemaakt door het atelier Odé, onder leiding van de beeldhouwer professor A.W.M. Odé (1865-1955) en de kunstenares H. Vaillant (1875-1949). Verschillende werken werden gerealiseerd, waaronder deze groep van drie ganzen. De beeldjes werden uitgevoerd in aardewerk waaraan voor de stevigheid chamotteklei was toegevoegd. 
De beeldhouwer Odé was onder meer leraar aan de Academie van Beeldende Kunst in Den Haag (1898-1900). Hierna werd hij benoemd tot hoogleraar aan de Technische Hogeschool te Delft waar hij werkzaam was tot 1935. Hij raakte bekend door de beelddecoratie van bijvoorbeeld het Vredespaleis, het stadhuis in Rotterdam, en diverse monumenten voor bijvoorbeeld het Regentesseplein te Den Haag.

Dierplastiek van drie jonge ganzen

Krijttekening met een portret van een vrouw met strik in het haar, 'Petite Carmen'

'Petit Carmen'

Proen: driehoekige steuntjes van ceramiek die bij het bakproces tussen de voorwerpen werden geplaatst om te voorkomen dat de geglazuurde stukken aan elkaar zouden bakken

Portret van mevrouw Odijk van Delden

Margriet Smulders

Roses for Goya

Het schoteltje is gewelfd en heeft een standring. Het theekommetje is wijd klokvormig en heeft een standring. Het schoteltje heeft op het plat, binnen een dubbele cirkel, een decor van een rots met een bloesemtak en een geknield zittende oosterse dame, een zogenoemde 'lange Lijs', omgeven door een band met aan weerszijden van bloeiende planten gezeten lange Lijzen. Langs de rand loopt een band met alternerend gearceerd servetwerk. De buitenwand heeft een decor van boeddhistische symbolen. Het kommetje heeft op het plat, binnen een dubbele cirkel, een decor van een rots met een bloesemtak en een geknield zittende lange Lijs. Langs de rand loopt een band met alternerend gearceerd servetwerk. De buitenwand is gedecoreerd met aan weerszijden van bloeiende planten gezeten lange Lijzen.

Leon Senf

schaal

De vaas is balustervormig en heeft een concaaf-conische voet op een standring en een conische hals. De buik heeft twee identieke zogenoemde mandarijnendecors van een rivierlandschap met bergen, bomen, huizen, begroeide rotsen en vijf staande oosterse figuren, waarvan een met een hellebaard. Tussen de decors bevinden zich drie grillig gevormde cartouches, waarvan de bovenste en onderste met servetwerk rond een bloem, en de middelste met een rivierlandschap met een begroeide rots, afdakjes en een bootje. Op de voet bevinden zich geschulpte versieringen, en op de schouder bloemvormige versieringen, waarin gestileerde bloemen, en waartussen afhangende slingers. De hals heeft een dunne band met een simpele versiering.

A.P. Guerain

Achter het portret van Willem van Oranje staan twee versregels uit het Wilhelmus: ‘Wilhelmus van Nassouwe ben ick van Duitschen bloet een prince van Oranjen ben ick onvereert’.

Schotel van Jacoba-aardewerk met Willem van Oranje

'Fors an et haec meminisse juvabit'

Kommetje met op de buitenzijde een decoratie van een Chinees landschap met brug en paviljoen.

Portret van een lachend meisje

Emanuel de Witte

Bezoek van Zeus en Hermes aan Philemon en Baucis

Weeshuispopje

roodfluwelen omtrek met daarop applicatie Delfts wapen; afgebiesd met zwaar zilveren band met in de vier hoeken vier flosjes, waarvan er twee zijn verdwenen

Kan

Objectgegevens

Heb je een opmerking?

Duik in onze collectie

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

Bekijk

Over ons

Bezoekadres

Op weg naar een nieuw museum

Blijf op de hoogte

Ga je akkoord met onze cookies?

Kan

Objectgegevens

Heb je een opmerking?

Duik in onze collectie

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

R70-54

De bewening van Christus

Gezicht in de Nieuwe Kerk te Delft met de memorietafel van Adriaen Teding van Berkhout

Nautilusbeker met zingende faunen

Portret van Willem van Oranje op 22-jarige leeftijd

Bekijk

Over ons

Bezoekadres

Op weg naar een nieuw museum

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

Blijf op de hoogte

Ga je akkoord met onze cookies?